AKP İktidarı TSK'yı siyasallaştırmanın önünü açtı

Merdan YANARDAĞ / Haber-Analiz

Merakla beklenen Yüksek Askeri Şura (YAŞ) toplantısı, kuvvet komutanlıklarının belirlenmesi ile general-amiral ve albay rütbelerine yapılan yeni atama ve düzenlemelerin ardından sona erdi. Toplantının ardından, AKP iktidarının TSK'yı siyasallaştırdığı belirtilerek, yeni atamalara tepki gösterildi. 

Başbakan Binali Yıldırım ve 10 AKP'li bakanın katılımıyla Çankaya Köşkü'nde yapılan YAŞ toplantısında, Kara Kuvvetleri Komutanılığına Orgeneral Yaşar Güler, Deniz Kuvvetleri Komutanlığına Koramiral Adnan Özbal ve Hava Kuvvetleri Komutanlığına Orgeneral Hasan Küçükakyüz atandı. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar ise 2019'a kadar görevinde kaldı.

YAŞ toplantısının ardından yapılan resmi açıklamada; "30 Ağustos 2017 tarihinden geçerli olmak üzere; 6 general/amiral bir üst rütbeye, 61 albay ise general/amiralliğe terfi etmiştir. 8 generalin görev süreleri bir yıl, 168 albayın görev süreleri ise 2 yıl uzatılmıştır" denildi. Bundan sonra YAŞ Sekretaryası teknik bir çalışma ile ay sonuna kadar alt rütbe atamaları ile sicil ve terfi düzenlemelerini gerçekleştirecek.

TSK'DA SİYASALLAŞMANIN ÖNÜ AÇILDI

Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) komuta kademesini belirleyen, terfi, atama, sicil ve emeklilik işlemlerini yapan Yüksek Askeri Şura'nın (YAŞ) yapısı değiştirilerek, genelkurmay başkanı ve kuvvet komutanları dışındaki orgeneral ve oramirallerin üyelikten çıkarılıp yerlerine partili bakanların atanması, Şura'nın siyasallaşması olarak değerlendiriliyor.

TSK'da toplam sayısı 15 olan ve yüksek komuta kademesini oluşturan orgeneral-ormairallerden 10'unun kanun hükmünde kararname (KHK) ile kurul dışında bırakılıp yerlerine AKP'li bakanların atanması, TSK'yı siyasal iktidarların etkisine alabildiğine açık hale getirdi. Bu yapısıyla TSK, bir anlamda Emniyet Genel Müdürlüğü ile aynı düzeye indirgendi. 

TSK'da daha önce atama, terfi, sicil ve emeklilik işler objektif kriterlere göre yapılır, sadece genelkurmay başkanlığı ve kuvvet komutanlıklarının atanmalarında siyasal iktidarın sınırlı bir etkisi görülürdü. Son düzenleme ile, TSK'nın yapısını, işleyişini, geleneklerini bilmeyen, askerlik konusunda hiçbir uzmanlığı bulunmayan iktidardaki siyasi partinin temsilcileri orduda bütün atamaları yapacak.

TSK'DA HUKUK  BOZULDU

Son YAŞ toplantısında Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na yapılan atama, TSK hukukunun çiğnenerek yerleşik bir teamülün (geleneğin) yıkılması olarak görülüyor. Bilindiği gibi Koramiral Andan Özbal son YAŞ toplantısında önünde Oramiral Veysel Kösele ve kendisinden kıdemli üç koramiral daha bulunmasına karşın Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na atandı. (Üst rütbeli olan Oramiral Veysel Kösele'nin emekli edilmesi bekleniyor.)

Deniz Kuvvetleri Komutanlığı kadrosunda 2 oramiral bulunuyor. Kuvvet Komutanı emekli edilince yerine Donanma Komutanı olan oramiral geritiliyordu. Donanma komutanlığı yapmayan bir askerin Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na getirilmesinin TSK tarihinde bir örneği bulunmuyor.

Bilindiği gibi TSK'da kuvvet, ordu, donanma ve ana jet üssü komutanları en yüksek rütbe olan orgeneral ve oralirallerden oluşuyordu. TSK'daki oramiral ve orgenerallerin toplamı 15 kişi. Bu askerler yüksek komuta kademesini oluşturdukları gibi, başbakanın başkanlığındaki YAŞ üyelikleri de yine bu komutanlardan meydana geliyordu. Son dönemde o sırada kuvvet ve ordu komutanlıklarında bulunmayan, karargah ya da kıtada görev yapmayan bazı orgenaral ve oramiraller de, daha önce kuvvet ve ordu komutanlığı yapsalar bile emekli edilmedikleri sürece YAŞ üyeliğine devam edebiliyorlardı. Balyoz tutuklusu Hava Orgeneral Aydın Balanlı ve darbecilikle suçlanan Orgeneral Akın Öztürk YAŞ'ta böyle bir statüyle görev yapmıştı. Orgeneral ve oramiraller arasındaki atamalar ise öncelikle kadem durumlarına, ardından da -genellikle- mezuniyet ve sicil notlarına göre yapılıyordu.

Ordu, donanma ve ana jet üssü komutanlığı yapmayan askerler kuvvet komutanı olamıyordu. ilk kez bir koramiralin (Adnan Özbal) kendisinden üst rütbeli bir komutan ve daha kıdemli üç koramiral olmasına karşın kuvvet komutanı yapılması, TSK'nın siyasallaşmasının yolunu açan bir gelişme olarak değerlendiriliyor.

Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Yaşar Güler'in atanmasında da benzer sorunların bulunduğu belirtiliyor. Güler'in kişiliğinden bağımsız olarak yapılan değerlendirmelerde de atamanın tıpkı Deniz Kuvvetleri'ndeki atama gibi hatalı olduğu ileri sürülüyor.

Bilindiği gibi, Orgeneral Güler, ordu komutanlığı yapmadan, önce kısa süre için Jandarma Genel Komutanı yapıldı, son YAŞ toplantısında da Kara Kuvvetleri Komutanlığına getirildi.

Yaşar Güler, Yüksek Askeri Şura'nın 2013 kararları ile Orgeneralliğe terfi ederek Genelkurmay İkinci Başkanlığı görevinine getirilmişti. Orgeneral Güler, 15 Temmuz darbe girişiminden sonra Jandarma'nın İçişleri Bakanlığı'na bağlanması üzerine aynı ay içinde 28 Temmuz 2016 tarihli Bakanlık kararıyla Jandarma Genel Komutanlığı'na atanmıştı.

E.ORAMİRAL GÜNER: TSK GELENEKLERİ YIKILIYOR

ABC'nin görüştüğü Donanma eski Komutanı ve YAŞ eski üyesi Emekli Oramiral Nusret Güner, Koramiral Adnan Özbal'ın Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na atanmasına ilişkin, "yeni komutanın kişiliğinden ve niteliğinden bağımsız olarak" yaptığının altını özellikle çizdiği değerlendirmesinde şunları söyledi:

"Sorun yeni komutanın kişiliği, donanımı ve yeteneği değil, TSK'nın geleneğinin ve hukukunun yıkılmasıdır. Deniz Kuvvetleri'nde yeni komutanın önünde kendisinden daha üst rütbeli bir oramiral ve daha kıdemli üç koramiral varken, bütün bu isimler atlanarak kuvvet komutanlığına en kıdemsiz koramiralin atanması, bundan sonra yapılacak bütün siyasal müdahale ve düzenlemelerin önünü açmıştır. Sorun budur ve bu durum TSK'yı yıkarak Afganistan ordusu haline getirir.

"Artık bir üsteğmen bile kuvvet komutanlığına getirilebilir ve bu örnek önümüzde durduğu sürece söz konusu atamaya kimse itiraz edemez. Bizim görev yaptığımız dönemde Deniz Kuvvetleri'ni dünyanın on büyük, etkili ve gelişkin deniz gücünden biri haline getirdik. Şimdi büyük emekle kurulan bu kuvvet ve sistem çöküyor. Subaylar artık terfi alabilmek için siyasal iktidarlara yakın olmaya çalışacaktır. Dört asker dışındaki YAŞ üyelerinin tamamının (10 kişi) siyasal iktidarın temsilcisi olması ve sekretarya görevinin Milli Savunma Bakanlığı müsteşarlığına bırakılmasının başka bir anlamı yoktur."

Anımsanacağı gibi Oramiral Nusret Güner, Donanma Komutanlığı yaptığı ve Deniz Kuvvetleri Komlutanlığı görevine getirilmesine kesin gözüyle bakıldığı 2013 yılında, Ergenekon, Askeri Casusluk ve Balyoz gibi kumpas davalarını protesto için görevinden istifa etmişti. İstifası önce kabul edilmeyen Oramiral Güner, dönemin Başbakanı Tayyip Erdoğan'ın da ikna çabalarına karşın kararını değiştirmemişti. Güner'in, Başbakan Tayyip Erdoğan ile Dolmabahçe Sarayı'nda yaptığı görüşmede, Balyoz Davası kararları ve diğer "kumpas" soruşturmalarına işaret ederek, "Çıkar Taksim Meydanı'na protesto gösterisi yaparım" dediği ileri sürülmüştü. Fethullahçı Çete, ABD'de kurduğu bazı internet siteleri başta olmak üzere, çeşitli yöntemlerle Oramiral Güner hakkında karalama kampanyası yürütmüştü.

'PROTOKOL VE HİYERARŞİ DE BOZULDU'

Deniz Harp Okulu eski Komutanı, Emekli Tuğamiral Türker Ertük ise, Adnan Özbal'ın kişiliği ve yurtseverliği konusunda hiçbir şüphe bulunmadığını belirterek, "Sorun bu değil, ordunun siyasallaşmasının önü açıldı. Türk ordusunun ideolojik bakımdan parçalanması tehlikesi yaratıldı" dedi.

Bazı denizci subaylar ise Adnan Özbal'ın Atatürk ilkelerine bağlı bir asker omduğunu belirterek, "Burada yapılan iş şudur; yapılan atama daha ikinci sınıfa geçmemiş bir öğrenciyi 3 sınıfa geçirerek, bilgi ve deneyim açığına bakmadan mazun edip aynı okula müdür yapmak gibidir" değerlendirmesini yaptı.

Aynı askerler, Deniz Kuvvetleri'nin TSK yapılanması içinde Kara Kuvvetleri'nden sonra ikinci sırada geldiğini de anımsatarak, "Bu protokol ve hiyerarşi de bozuldu. İngiltere'de Deniz Kuvvetleri birinci sıradadır. Genelkurmay başkanları da bu nedenle genellikle denizci olur. Türkiye'de ise Kara Kuvvetleri ilk sırada, Deniz Kuvvetleri de ikinci sıradaydı. Şimdi neyin ne olduğu belli değil" dedi.

KARARLAR 10 AKP'LİNİN OLDUĞU KURULDA VERİLDİ

Başbakan Binali Yıldırım başkanlığındaki toplantıya, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar, Başbakan Yardımcıları Bekir Bozdağ, Mehmet Şimşek, Fikri Işık, Recep Akdağ ve Hakan Çavuşoğlu, Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Milli Savunma Bakanı Nurettin Canikli ile Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Salih Zeki Çolak, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Bülent Bostanoğlu ile Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Abidin Ünal katıldı. İçişleri Bakanlığı'na bağlanan Jandarma Genel Komutanı ise üyelikten çıkarıldığı için YAŞ toplantısında yer almadı.

Şura üyesi olmamasına karşın Milli Savunma Bakanı Müsteşarı Ali Fidan da, YAŞ'ın sekretaryasının Milli Savunma Bakanlığı'na devredilmesi nedeniyle, toplantıya katıldı.Müsteşar Fidan toplantının sekreterya işlerini yürüttü.

CUMHURİYETÇİLER GÖREVDE!

Son YAŞ toplantısında yapılan atamalar ve terfi ettirilen subayların profiline bakıldığında; büyük çoğunluğunun Atatürkçü, yurtsever askerler olduğu görülüyor. Bunların önemli bir bölümü de Ergenekon, Balyoz ve Askeri Casusluk gibi "kumpas" soruşturma ve davaları ile Cemaatin karalama kampanyasının hedefi olan ve 15 Temmuz darbesinin bastırılmasında önemli rol oynayan subaylardan oluşuyor. Dolayısıyla bu düzenleme ve atamalar, bir hakkın gecikmeli de olsa teslim edilmesi anlamına geliyor. 

Sonuç olarak bu tabloya bakıldığında ortada tuhaf bir durum bulunuyor. Yani, AKP iktidarı bir yandan TSK'nın siyasallaştırılmasının önünü açarken, diğer yandan da Atatürkçü subayları önemli görevlere getiriyor. Ancak, bu durum bir çelişki gibi görülse de değil. AKP iktidarı sinsi bir manevrayla tepkileri yumuşatıyor. AKP iktidarının böylece bir sonraki YAŞ (2018) toplantısında yapacağı atamaların zeminini oluşturduğu belirtiliyor.