AKP'nin 'başkanlık' teklifinde Erdoğan'a 'Meclisi kapatma' yetkisi

1 Kasım seçimlerinden sonra gündemin en önemli maddelerinden biri haline gelen ''başkanlık sistemi’ için AKP’nin hazırlayacağı yeni teklife göre, ''başkan ABD’dekinden güçlü olacak.’

Üst düzey bir AKP’li yetkilinin Reuters’a aktardığı bilgilere göre yeni teklifte, “Başkanın parlamentoyu fesih yetkisi olacak ve halkın seçeceği başkan, büyükelçilerle üst düzey bürokratları atayacak''ifadeleri yer aldı.

Sadece ''vatana ihanet’ten yargılanabilecek

Teklifte ayrıca ''gensoru’ ve ''güvenoyu’nun kaldırılması planlanırken, başkan sadece Meclis’teki milletvekili sayısının üçte ikisine denk gelen 367 vekilin oyuyla ''vatana ihanet’ suçlamasından yargılanabilecek.

Mevcut anayasaya göre bir partinin ''gensoru’ vermesi ve 276''güvensizlik oyu’yla hükümet düşürülebiliyor.

Söz konusu teklifin referanduma götürülmesi için en az 330 milletvekilinin desteğini almak gerekirken, oy kullanma imkanı olmayan Meclis Başkanı çıkarıldığında AKP’nin bu sınıra ulaşabilmesi için dışarıdan 14 milletvekilinin desteğine ihtiyacı var.

''ABD’dekinden güçlü olacak’

Reuters’a konuşan AKP’li yetkili, “Başkanlık sistemi teklifimiz hazır. Uzlaşma Komisyonu yeniden oluşmazsa, bu teklifimizi bir saat içinde Meclis’e sunarız. Bizim teklifimizdeki başkan ABD’dekinden güçlü olacak'' dedi.

ABD başkanlık sisteminde ise kongrenin başkanı düşürme yetkisi olmadığı gibi, başkanın da kongreyi fesih yetkisi bulunmuyor.

“ABD’de başkanı delegeler seçerken, öngördüğümüz sisteme göre bizde doğrudan halk seçecek. Bizim sistemimizde büyükelçiler ve yargı dahil üst düzey bürokratları da başkan atayacak'' diyen aynı yetkili, “Biz ABD’deki gibi iki değil, tek Meclis öngörüyoruz. Milletvekili sayısı ise 550 olarak kalacak'' dedi.

2012’deki teklif farklıydı

AKP’nin 2012’de dönemin Anayasa Uzlaşma Komisyonu’na sunduğu''başkanlık sistemi’ teklifinde, başkanın parlamentoyu feshetmesi durumunda, başkan da düşmüş sayılıyordu.

AKP’li yetkili, öngördükleri sistemde başkanın parlamentoyu feshetme yetkisi olacağını belirtirken, “Ancak karşılıklı feshetme yetkisi de düşünülebilir'' diye konuştu.

Konuyla ilgili bir değerlendirme yapan bir başbakanlık kaynağı ise öngördükleri sistemde başbakanın konumuyla ilgili olarak, “Başbakan, başkan yardımcısı konumuna gelecektir ve ABD’deki gibi iki numaralı koltukta oturacaktır'' dedi.

Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun 16 Şubat’taki üçüncü toplantısında, CHP’li üyelerin ''kurucu ilkeler ve parlamenter sistemden ödün vermeyeceklerine’ yönelik tavırları üzerine TBMM Başkanı İsmail Kahraman toplantıyı sonlandırmıştı. Ancak Kahraman 26 şubat tarihinde meclisteki dört partinin genel ve eş başkanlarına birer mektup göndererek, yeni anayasa çalışmalarına devam edilmesi için çağrıda bulunmuştu.

Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş da dün akşam bakanlar kurulu toplantısı sonrası yeni anayasa için partiler arasında uzlaşma olmaması durumunda parti olarak kendi tekliflerini Meclis başkanlığınasunacaklarını söylemişti.