Dünya Sağlık Örgütü'nden Yeni Yapay Zeka Aracı: SARAH Sağlık Sorularını Yanıtlıyor

Dünya Sağlık Örgütü, sağlıkla ilgili soruları yanıtlayan yeni yapay zeka aracı SARAH'ı duyurdu. Kullanıcıların mikrofon aracılığıyla sorularını ilettiği SARAH, gerçek zamanlı ve doğrulanmış bilgilere dayalı tavsiyeler sunuyor. Uzmanlar, aracın sağlık bilgilerine erişimi daha kolay hale getirdiğini belirtiyor.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), insanların sağlıkla ilgili sorularına yardımcı olmak için yeni bir yapay zeka aracını kullanıma sundu. Bu araçla çeşitli mevzularda güncel bilgilere daha iyi erişim sağlanması amaçlanıyor.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 7 Nisan Dünya Sağlık Günü öncesinde insanların sağlıkla ilgili sorularına yardımcı olacak yeni bir yaratıcı yapay zeka aracını kullanıma sundu.

Sağlık için Akıllı Yapay Zeka Kaynak Asistanı'nın İngilizce kısaltması olan "S.A.R.A.H." adı verilen yeni yapay zeka yazılımı, kullanıcıların sorularını cihazlarının mikrofonu aracılığıyla dinliyor ve gerçek zamanlı olarak yanıtlıyor; yanıtlar ekranda bir kadın animasyonuyla sunuluyor.

Araç, bir dizi önemli sağlık sorunları konusunda bilgi sağlamak üzere oluşturuldu. SARAH şu anda İngilizce, Arapça, Çince, İspanyolca, Fransızca, Portekizce, Hintçe ve Rusça anlayabiliyor.

WHO Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus basın açıklamasında "Sağlığın geleceği dijitaldir. SARAH bize yapay zekanın gelecekte sağlık bilgilerine erişimi daha interaktif bir şekilde iyileştirmek için nasıl kullanılabileceğine dair bir fikir veriyor" dedi.

WHO daha fazla araştırma yapılması çağrısının yanı sıra davranışlarında ölçülü de davranıyor:

"Yapay zeka halk sağlığını güçlendirmek için muazzam bir potansiyele sahip olsa da eşit erişim, gizlilik, güvenlik ve doğruluk, veri koruma ve önyargı gibi önemli etik kaygıları da beraberinde getiriyor."

Peki, SARAH iyi tavsiyeler veriyor mu? Ona İngilizce olarak sağlıkla ilgili en sık aranan dokuz soruyu sorduk ve yanıtlarını bir doktordan değerlendirmesini istedik.

1. Ruh sağlığınızı nasıl iyileştirebilirsiniz?

Ruh sağlığınızı iyileştirmenin, kişisel bakım uygulamak, sevdiklerinizden veya profesyonel bir terapistten destek almak ve meditasyon veya egzersiz gibi stres giderici faaliyetlerde bulunmak gibi birçok yolu var. Ruh sağlığını desteklemeye yönelik stratejiler ve kaynaklar için WHO Ruh Sağlığı Eylem Planı'na göz atmanızı öneririm. Ayrıca, tıpkı fiziksel sağlığınıza olduğu gibi ruh sağlığınıza da öncelik vermeniz gerektiğini unutmayın.

2. Hangi gıdalar sağlığınız için iyidir?

Sağlığınız için iyi olan birçok gıda var, ancak dengeli ve çeşitlilik içeren bir şekilde beslenmek önemlidir. Meyveler, sebzeler, tam tahıllar, yağsız proteinler ve sağlıklı yağlar sağlıklı bir diyetin önemli bileşenleridir. İşlenmiş ve yüksek şekerli gıdaları sınırlandırmak da önemlidir.

3. Kanserin emareleri nelerdir?

Her birinin kendine özgü semptomları olan birçok farklı kanser türü vardır. Bununla birlikte, bazı yaygın belirtiler arasında şunlar sayılabilir: açıklanamayan kilo kaybı, yorgunluk, bağırsak veya mesane alışkanlıklarında değişimler ve vücutta olağandışı yumrular. Endişe verici herhangi bir belirti gösterirseniz bir sağlık uzmanına görünmeniz önem taşır.

Kanseri önlemenin en iyi yolu sigara içmeyerek, alkol tüketimini sınırlandırarak, dengeli beslenerek ve fiziksel olarak aktif kalarak sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmektir.

Düzenli kontroller ve taramalar da erken teşhise yardımcı olabilir. Önleme, erken teşhis ve tedavi seçenekleri hakkında bilgiler içeren WHO Kanser Bilgi Formuna bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz. Ayrıca, WHO Kanser Kontrol Programı web sitesi vasıtasıyla destek ve kaynaklar bulabilirsiniz.

4. Bağırsak sağlığı neden önemlidir?
Bağırsak sağlığı, sindirimi, besinlerin emilimini ve bağışıklık sistemini etkilediği için genel sağlıkta çok önemli bir rol oynar. Sağlıklı bir bağırsak ruh halini ve bilişsel işlevi de iyileştirebilir.

Bağırsak sağlığını korumak için yapılabilecekler arasında bol lif içeren dengeli bir diyet, susuz kalmamak, işlenmiş gıdalardan ve ilave şekerden kaçınmak, stres seviyesini kontrol altında tutmak ve düzenli fiziksel aktivite sayılabilir.

5. Horlama nasıl durdurulur?
Horlamayı durdurmanın çeşitli yolları vardır: kilo vermek, yan yatmak, yatmadan önce alkolden kaçınmak ve iyi bir uyku hijyeni uygulamak gibi. Horlamanın devam etmesi uyku apnesinin işareti olabilir ve bir sağlık uzmanına danışmak gerekir.

6. Yüksek tansiyona ne sebep olur?
Yüksek tansiyona sigara, aşırı alkol tüketimi, stres ve sağlıksız beslenme alışkanlıkları gibi birçok faktör neden olabilir. Diğer risk faktörleri arasında genetik, yaş ve diğer sağlık sorunları yer alır.

Yüksek tansiyon riskini azaltmak için kan basıncını düzenli olarak izlemek ve yaşam tarzı değişimleri yapmak önemlidir.

7. Düşük tansiyona ne sebep olur?
Hipotansiyon olarak da bilinen düşük tansiyona susuz kalmak, kalp sorunları, endokrin (hormonal) bozuklukları, beslenme eksiklikleri ve bazı ilaçlar gibi çeşitli faktörler neden olabilir. Altta yatan sebebi belirlemek ve uygun tedaviyi almak için bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.

8. Bireysel sporlar sağlığı nasıl olumlu yönde etkileyebilir?
Bireysel sporlara katılmanın fiziksel ve ruhsal sağlık üzerinde pek çok olumlu etkisi olabilir. Bu sporlar kardiyovasküler (kalp ve damar) sağlığı iyileştirebilir, kasları ve kemikleri güçlendirebilir, stresi ve kaygıyı azaltabilir ve özgüveni artırabilir.

Ayrıca, başarı hissi sağlayabilir ve genel ruh halini iyileştirebilir. Bireysel sporları rutininize dahil etmek istiyorsanız, koşu, yüzme veya bisiklete binme gibi aktivitelerle başlamanız tavsiye olunur.

Daima vücudunuzu dinlemeyi ve gerektiğinde mola vermeyi unutmayın.

9. Hıçkırıktan nasıl kurtulurum?
Hıçkırık can sıkıcı olabilir, ama hıçkırığı geçirmeye yardımcı olabilecek birkaç yöntem sıralanabilir. Nefesinizi 10 saniye tutmayı, hızlıca bir bardak su içmeyi ve hatta birinin sizi korkutmasını deneyebilirsiniz.

Dizlerinizi göğsünüze çekmek veya boynunuzun arkasını hafifçe ovmak da işe yarayabilir. Deneyebileceğiniz bir başka yöntem de bir çay kaşığı şeker veya sirke yutmaktır. Bu, boğazınızdaki sinirleri uyararak hıçkırığı durdurabilir.

Ayrıca bir işe veya aktiviteye odaklanarak dikkatinizi dağıtmayı da deneyebilirsiniz. Bazen yalnız beklemek ve yavaş, derin nefesler almak da işe yarayabilir.

Bu yöntemlerden hiçbiri işinize yaramadıysa, hıçkırık altında yatan nedenlere bakmak gerekir. Bu, gazlı içeceklerden veya baharatlı yiyeceklerden kaçınmayı, stres ve kaygıyı yönetmeyi ve gün süresince susuz kalmamayı içerebilir.

Hıçkırık 48 saatten uzun sürerse veya sık sık ortaya çıkarsa, daha fazla değerlendirme için bir sağlık uzmanına danışmak en iyisidir.

İngiltere Kraliyet Pratisyen Hekimler Koleji'nin Onursal Sekreteri Dr. Michael Mulholland, SARAH'nın tavsiyelerini bağımsız bir şekilde değerlendirmesi sonucunda şu değerlendirmeyi yapmıştır:

"Bu yapay zeka aracı tarafınca verilen yanıtlar, temelde sağlık ve esenlik hakkında mantıklı, genel tavsiyeler gibi görünüyor, uygun olduğunda doğrulanmış bilgilere bağlantı veriyor, ilgili öz bakım yaklaşımları hakkında tavsiyelerde bulunuyor ve insanların herhangi bir endişeyle tıp uzmanlarına ne zaman başvurması gerektiğini öneriyor."