İktidar borazanı TRT'ye yeni gelir kapısına EMO'dan tepki

Elektrik Mühendisleri Odası, TRT'nin yeni bandrol kesintisi uygulaması ile ilgili açıklama yaparak, AKP'nin kendisine yandaş olmayan basın kuruluşlarını susturmaya çalışırken, kamu yayıncılığından çıkarıp iktidarın sesi haline getirdiği TRT'yi adeta "Deli Dumrul" vergileriyle beslediğini kaydetti.

EMO'nun yaptığı hesaplamaya göre, bandrol kesintisi uygulamasının genişletilmesi nedeniyle, cep telefonlarının yüzde 6, bilgisayar ve tabletlerin yüzde 2 oranında zamlanması beklenirken, yalnızca bu kalemler üzerinden TRT'ye aktarılacak kaynak 600 milyon lirayı bulacak.

AKP; kendisine yandaş olmayan basın kuruluşlarını susturmak için tutuklamalardan para cezalarına, yayın yasaklarından mali denetimlere varıncaya kadar her türlü iktidar gücünü devreye sokarken; kamu yayıncılığından çıkarıp iktidarın sesi haline getirdiği TRT'yi ise adeta "Deli Dumrul" vergileriyle beslemeye çalışmaktadır. Satın alınan programlar, programlara çıkarılan yandaş isimlerle iktidarın para aktarım aracı haline getirilmiş olan TRT'ye aktarılan bandrol kesintilerinin kapsamı öyle genişletildi ki, "yayın alsın almasın, İnternet'i kullansın kullanmasın; İnternet'e erişim olanağı olan ya da içinde radyo-TV erişimi bulunan" her türlü cep telefonu, bilgisayar ve tabletten bandrol ücreti kesilecek. Uygulama cep telefonlarının yüzde 6, bilgisayar ve tabletlerin yüzde 2 zamlanmasına yol açacak.

Resmi Gazete'de 28 Haziran 2016 tarihinde yayımlanan Bakanlar Kurulu kararıyla "TRT Gelirleri Kanunu Uyarınca Radyo, Televizyon, Video ve Birleşik Cihazlar ile Bunların Dışında Kalan Radyo ve Televizyon Yayınlarını Almaya Yarayan Her Türlü Cihazdan Alınacak Bandrol Ücretlerine İlişkin Karar"da değişiklik yapıldı. TRT'ye yeni gelir kapıları yaratılan bu kararla, elektrik faturaları üzerinden zaten TRT'ye aktarım yapan halkın bu kez iletişim-bilişim maliyetleri TRT'ye ödenecek bandrol ücretleriyle katlanacak.

AKP Hükümeti'nin yeni kararına göre TRT için bandrol kesilecek cihazlar kapsamına alınan yeni elektronik aletler şöyle:

- Cep Telefonları (İnternet üzerinden ya da yazılım-donanım ilavesiyle yayın alabilen tüm cep telefonları)

- Tabletler dahil tüm bilgisayarlar

- Dahili tuner ile yayın alan navigasyon cihazları ve navigasyonlu multimedya cihazları

Yani tüm akıllı cep telefonlarına yüzde 6 bandrol yükü bindirilecek; eğer cep telefonu üzerinde dahili radyo veya televizyon alıcısı varsa eski düzenlemeye göre yüzde 6 olan kesinti oranı da yüzde 7 olarak uygulanacak. Tüm bilgisayar ve tabletlerden dahili tuner ile bağlanıyorsa yüzde 3, İnternet ya da yazılım-donanım ilavesiyle yayın alıyorsa yüzde 2 bandrol kesintisi yapılacak. Arabalarda kullanılan navigasyon cihazlarından, navigasyonlu multimedya cihazlarından, hidro banyo sistemlerinden, egzersiz aletlerinden de dahili tuner ile yayın alabiliyorlarsa yüzde 8 bandrol kesilecek.

Zaten bandrol ücretleri kapsamında tüm radyo ve TV cihazlarından yüzde 16, uydu alıcısı ve benzeri set üstü medya kutularının tümünden yüzde 10 oranında TRT'ye pay aktarılıyordu. Ayrıca üzerinde dahili radyo veya televizyon alıcısı bulunan cep tipi MP3 çalarlar, radyolu kalemler de dahil olmak üzere tüm diğer cihazlardan yüzde 8'lik kesinti yapılıyordu.

TÜİK'in 2015 yılı ithalat değerlerinin aynen bu yıl da gerçekleşeceği varsayılırsa; yeni getirilen bandrol kesintileri kapsamında yalnızca cep telefonları, tablet ve bilgisayarlardan toplam 600 milyon liralık yeni kesinti yapılacaktır. Bu kesintinin 2.8936 TL'lik kur üzerinden dolara çevrilmesi durumunda 207 milyon dolar kaynak aktarımı yapılacağı anlaşılmaktadır.Üstelik bu hesaplama içinde dış ticaret kodlarında dahili tuner olup olmadığına göre ayrım yapılamadığı için dahili tuner ile yayın alabilen cep telefonlarında yüzde 7, dahili tuner ile yayın alan tablet ve bilgisayarlarda yüzde 3 olarak uygulanacak kesintiler dikkate alınmamıştır. Tüm cep telefonları için yüzde 6, tüm tablet ve bilgisayarlar için yüzde 2 üzerinden asgari bandrol kesintisi yapılmıştır. Ayrıca ithalat yoluyla gelen cep telefonları ve bilgisayarlar dışında yerli üretimden yapılan satışlarda da bandrol kesintisi yapılmaktadır.

YENİ BANDROL KESİNTİLERİ

*Dış ticaret kodlarında dahili tuner olup olmadığına göre ayrım yapılmadığı için dahili tuner ile yayın alabilen cep telefonlarında yüzde 7, dahili tuner ile yayın alan tablet ve bilgisayarlarda yüzde 3 olarak belirlenen bandrol kesintisi yerine tüm cep telefonları için yüzde 6, tüm tablet ve bilgisayarlar için yüzde 2 üzerinden asgari bandrol kesintisi hesaplaması yapılmıştır.

Özellikle 4.5 Nesil uygulamasından sonra artacak cep telefonu pazarı TRT'ye kaynak yaratma yeri olarak görülmüştür. Bugünkü ortamda TRT'nin kamu yayıncılığı yaptığı iddia dahi edilemez noktaya geldiği için; TRT için halktan kesilen kaynakların hiçbir meşruiyeti kalmamıştır.

TRT için yeni bandrol uygulaması, doğrudan gelir ve kurumlar vergisi tahsil edemeyen iktidarın dolaylı vergilerle halka yüklenmesinin katmerli bir yöntemi olarak ortaya çıkmıştır. Şöyle ki; kamunun kıt kaynakları olan frekans ihalesini yapmayarak yandaş kanalların fahiş karlar elde etmelerini sağlayan iktidar, yayıncılığın gezgin iletişim denilen cep telefonu ve İnternet kanalıyla sayısal yayıncılığa kayacak olmasını da kendisine fırsat bilmiştir. Teknolojik gelişmelerden halkımızın ucuz ve kaliteli bir şekilde yararlandırılması gerekirken, halka yeni yükler bindirerek, özellikle dar gelirli kesimleri bilgi-iletişim teknolojilerinden yoksun kılacak uygulamalar ülkemizin bilişim çağında daha da gerilerde kalmasına yol açacaktır. İletişim alanı Türk Telekom'un özelleştirilmesinin ardından yatırımlar açısından büyük bir gerileme içerisindedir. Şirketler yatırım yapmak yerine kolay yoldan para kazanmayı tercih ederlerken, bu alana yönelik eksik altyapıyı gidermek yerine talebi kısmayı hedefleyen bu tür politikalar kabul edilemez. 

Medyaya Çifte Standart

Yandaş basını beslemek için her türlü yolu mubah gören AKP iktidarı, özgür basını susturmak için de deyim yerindeyse elinden geleni ardına koymamaktadır. Ülkemizde her patlamadan sonra yayın yasağı konulmakta, bu yasaklara uymadıkları iddiasıyla pek çok basın kuruluşuna cezalar yağdırılmakta, Cumhurbaşkanı'na hakaret gerekçesiyle gazeteciler yargılanmakta, dayanışma amaçlı Nöbetçi Yayın Yönetmeliği görevini üstlenen aydınlar tutuklanmakta, mali denetimler baskı aracı olarak kullanılmakta; kısaca özgür basın susturulmaya çalışılmaktadır. Gerçek habercilikten uzaklaşılması, yandaş medyanın egemenliği insanları sosyal medyaya yöneltirken, facebook, twitter gibi sosyal medya platformları da AKP iktidarının yasakçı, sansürcü zihniyetiyle engellenmektedir. Atatürk Havaalanı'nda yaşanan IŞID kaynaklı canlı bombalamaların ardından terörü önleyemeyen iktidarın insanların acılarını paylaştıkları sosyal ortamları toptan ortadan kaldırması ne yazık ki duyduğumuz üzüntüyü daha da artırmaktadır.