IŞİD, Türkiye'deki eylemler için neden artık Kafkasyalıları tercih ediyor?

Türkiye uzun süredir terörle yaşayan ve uzun soluklu terörle mücadele tecrübesine sahip bir ülke. Ancak 28 Haziran’da Atatürk Havaalanı’nda gerçekleşen ve 45 kişinin hayatını kaybetmesine yol açan saldırı Türkiye’nin yeni bir tür terörle karşı karşıya olduğunu gösteriyor.

Ankara Atatürk Havaalanı saldırısının ardından Türkiye içindeki Selefi yabancı terörist savaşçılara karşı sert önlemler alıyor. Ama bu önlemlerin güvenlik-kriminal boyutta sınırlı kalması ve derinde yatan nedenlere eğilinmemesi “Artık çok mu geç?'' sorusunu gündeme getiriyor.

Bu saldırı tipi şöyle açıklanabilir: Selefi ideolojiye sahip ve IŞİD bağlantılı gevşek ağlar tarafından düzenlenen; yabancıların da bulunduğu havaalanları, alışveriş merkezleri, tarihi-turistik mekanlar ve otel tarzı yerlerde gerçekleştirilen; hayatı kilitlemeyi amaçlayan; kimi zaman rehine olayları ve silahlı çatışmaları da kapsayan intihar saldırıları. 2008’de Mumbai’de, 2013’te Nairobi’de, 2016’da Cakarta’da ve son olarak Dakka’da yaşanan saldırılar da bunlara örnek olarak gösterilebilir.

Bu tür saldırılarla nasıl mücadele edeceği konusuna yeni yeni kafa yormaya başlayan Ankara ise bütüncül ve entegre bir strateji geliştirmek yerine meseleye salt güvenlik ve terörle mücadele perspektifinden yaklaşıyor. Oysa bu stratejinin kapsaması gereken başka hususlar da var: Saldırılara yol açan sosyo-politik iklim ve toplumsal kutuplaşma; Türkiye’de giderek daha etkin hale gelen Selefi gruplarla mücadele; de-radikalizasyon yöntemleri; IŞİD’le siber alanda mücadele teknikleri; karşı propaganda.

Atatürk Havaalanı saldırısının ardından atılacağı açıklanan adımlar ise Ankara’nın son saldırıya da sadece güvenlik-kriminal perspektiften yaklaştığına işaret ediyor. Nitekim, bu kapsamda hazırlanan yeni güvenlik paketinin iki önemli boyutu var: Türkiye’de bulunan Selefi yabancı terörist savaşçıların (YTS) hareket kabiliyetlerinin kısıtlaması ve kimliklerinin tespit edilerek yakalanmalarına yönelik önleyici tedbirler.

Öncelikle bir tespit: Ankara’daki güvenlik kaynakları IŞİD’in artık Türkiye’deki eylemlerinde “Dokumacılar ağı'' gibi ağlar kullanılmadığını vurguluyor. Kamuoyu bu ağın ismini Türkiye’nin en ölümcül terör saldırısı olan ve 107 kişinin hayatını kaybettiği Ankara garı saldırısında, 34 kişinin öldüğü Suruç saldırısında ve beş kişinin öldüğü Diyarbakır’daki HDP mitingi saldırısında duymuştu. Kaynakların verdiği bilgiye göre bu durumun sebebi, Türkiyeli ağların güvenlik güçlerinin artık daha yakın takibine girmiş olması. Dolayısıyla, IŞİD de artık Türkiye’deki eylemlerinde yabancı terörist savaşçıları tercih etmeye başladı.

"ESAD'A VE PYD'YE KARŞI SAVAŞTIKKLARI İÇİN GÖZ YUMULDU"

Bir güvenlik kaynağı bu durumu Al-Monitor’a şöyle değerlendiriyor: “Bu nedenle Orta Asya ve Kafkasya’dan gelen savaşçıları tercih ediyorlar. Bir de tabi, Türkiye’de Orta Asya ve Kafkasya’dan savaşmak için Suriye’ye gelen bu kişilere güvenlik güçlerince gösterilen hoşgörü ve toplumsal saygı da IŞİD’in buralardan gelen terörist savaşçıları Türkiye’deki eylemlerinde kullanmaya başlamasının bir başka nedeni. Havaalanı saldırısına kadar Suriye’de Esad rejimine ve PKK bağlantılı YPG’ye karşı savaşan bir Özbek veya bir Çeçen’in Türkiye’deki faaliyetleri pek de önemsenmez, hatta görmezden gelinirdi. Ama artık durum değişti''.

Durum gerçekten de değişti. Çünkü Ankara artık Orta Asyalı veya Kafkas bir cihatçı savaşçının faaliyetlerini bir YPG’linin faaliyetleri kadar yakından takip etmeye başladı.

Peki, bu şahısların hareketlerini kısıtlamak ve kimliklerini tespit edip yakalamak için ne gibi önemler alınıyor? Hürriyet gazetesinden Abdülkadir Selvi bunları şöyle sıralıyor: “Şimdiye kadar suça bulaşmış 4 bin kişi sınır dışı edildi. Ayrıca 100 ülkeden 49 bin kişiye giriş yasağı konuldu''. Ayrıca İçişleri Bakanlığı’na bağlı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün kapasitesinin artırılacağını ve bu alandaki yetersiz hukuki mevzuatın geliştirileceğini de belirten Selvi genel müdürlüğün istihbarat ve emniyet birimleriyle daha entegre ve yerelde daha görünür bir kamu kurumu haline getirileceğini de ekledi. Ankara bu iyileştirmelerle yakalanan yabancıların sınır dışı işlemlerinin hızlandırılmasını amaçlıyor.

Diğer bir düzenleme ise Türkiye’deki yabancıların konaklaması konusundaki boşlukları doldurmak. Türkiye’de, bilhassa da İstanbul’da, günlük olarak ve eşyalı kiralanan on binlerce ev bulunuyor. Yabancı terörist savaşçılar da en çok bu evlere rağbet ediyor. Örneğin, Atatürk Havaalanı saldırganlarının İstanbul Fatih'te ev kiraladıkları İskenderpaşa mahallesinin muhtarı şöyle konuşmuştu: "Benim mahallemde şu anda 2 bin 500 tane kayıtsız hane var. Her gün 30-40 insan muhtarlığa geliyor. Binamızda yabancılar oturuyor, gelen giden belli değil".

İçişleri Bakanlığı’nın yayımlayacağı yeni genelgeyle emlakçılar artık kiracıların kimliklerini doğrudan emniyet birimlerine rapor edecek. Ayrıca emlakçı, ev sahibi, muhtar ve semt karakollarının koordineli çalışabileceği bir yazılım sistemi de geliştiriliyor. Bu sayede günü birlik kiralanan her türlü ev emniyet birimlerinin data erişimine açılmış olacak.

Al-Monitor’a konuşan bir güvenlik yetkilisi şu bilgileri veriyor: “İstihbarat ve güvenlik birimleri özellikle Ankara Garı saldırısından sonra Türkiye içinde silahlı şiddeti yöntem olarak benimsemiş aşırıcı Selefi yapı ve ağlara karşı çok müsamahasız. Bu nedenle IŞİD artık Türkiye içindeki saldırılarda Türkiyeli IŞİD’çileri kolay kolay kullanamıyor. Ama tabi özellikle Orta Asya ve Kafkasya’dan gelen cihatçı terörist savaşçılar Türkiye’nin yumuşak karnıydı ve 28 Haziran havaalanı saldırısı Türkiye’yi tam da buradan vurdu''.

Bir başka güvenlik yetkilisi ise şöyle diyor: “Ankara Türkiye içindeki cihatçı yabancı terörist savaşçı hareketliliğini azaltmak, onları tespit etmek ve yakalamak için ciddi bir çaba içerisine girdi ama aylarca faaliyetlerini öncelikli tehdit görmediğiniz, bazen görmezden gelip, göz yumduğunuz bu gruplar şimdi üzerlerine sert gidildiğinde bir bumerang misali size geri dönebilir. Çünkü biliyoruz ki Suriye ve Irak’ta zor günler geçiren IŞİD içinde herkesin canını burnunda. En çok sıkıntı duyanlarsa IŞİD içindeki yabancı savaşçılar. Bunlar şimdilerde yaşanan tersine göçle aileleri ile Türkiye’ye dönmeye çalışıyor''.

Görünen o ki, Türkiye üzerinden Suriye ve Irak’a yaşanan ilk göçten pek de etkilenmeyen Türkiye şimdi Suriye-Irak’tan Türkiye’ye yaşanan tersine göçten ilk etkilenen ülke haline geliyor. Ne de olsa Türkiye IŞİD için “en yakın Batı ülkesi'' konumunda. Ankara da geç de olsa bunu anlamaya başladı.

Ne yazık ki komşusu Suriye’de IŞİD’in 2016 sonunu görüp göremeyeceği tartışılırken Türkiye’nin IŞİD’le ve cihatçı yabancı terörist savaşçılarla mücadele sorunu yeni başlıyor gibi. Ankara bu konuda net adımlar atıyor ancak sadece güvenlik-kriminal boyutta atılan bu adımlar, IŞİD’le mücadelede büyük resmin halen tam olarak görülemediğini ve IŞİD terörüne neden olan derindeki etmenlerin okunamadığına işaret ediyor. (Al Monitor)