Rusya ve Türkiye'nin Suriye mutabakatı; AKP dış politikasında köklü değişim

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in başkanlığında St. Petersburg’da Dışişleri, Genelkurmay ve MİT’ten yetkililerin katılımıyla gerçekleştirilen“üçlü mekanizma'' toplantısının ayrıntıları ortaya çıktı.

Habertürk'ten Bahar Bakır'ın haberine göre kritik görüşmelerin basına yansımayan bölümünde Türkiye Rusya'yla IŞİD'e yönelik arazi bilgilerini paylaşacak. Bunun yanı sıra iki ülke uçaklarının uçuş sırasında nasıl hareket etmesi gerektiği ile ilgili yeni bir protokol hazırlanması da gündemde.

İşte o görüşmenin perde arkası:

DOĞRUDAN GÖRÜŞME 

Görüşmede, Türkiye ile Rusya’nın Suriye konusunda genel politikada uzlaştığı ancak ayrıntılarda ve yöntemlerde farklılık gösterdiği saptandı. Türkiye ve Rusya, Suriye’nin toprak bütünlüğü, seküler yönetim şekli gibi konularda uzlaşı sağladı; geçiş döneminde Esad’ın pozisyona yönelik ciddi ayrışma sürüyor. Türkiye, Cenevre süreçlerinin önemli olduğunu ancak sonuç alınmadığını belirterek, Cenevre görüşmelerinde “aracılı''dan “doğrudan''a geçilmesi gerekliliğini gündeme getirdi.

ETKİ SAHİBİ ÜLKELER

Esad yönetimi ve ılımlı muhalefet üzerinde etkisi olan ülkelerin devreye girmesi gerekliliğine vurgu yapıldı. Kilit ülkelerin Rusya, ABD, Türkiye, İran, İngiltere ve Almanya olduğu kaydedildi. Özellikle Türkiye, İran gibi bölge ülkelerinin Suriye’deki taraflar ve gruplar üzerinde etkili olacağı belirtildi. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in de bu çerçevede Türkiye’ye geleceği ifade edildi.

MİT MÜSTEŞARI FİDAN DA GİTTİ

Türkiye ile Rusya arasında “üçlü mekanizma'' kurulmasına karar verilmişti. Bu çerçevede MİT Müsteşarı Hakan Fidan, TSK’dan bir temsilci ve Suriye konusunda uzman ve sahaya hâkimiyetiyle tanınan Dışişleri Genel Müdür Yardımcısı dün St. Petersburg’a gitti. Heyet, muhataplarıyla bir görüşme yaptı.

ARAZİ BİLGİLERİ PAYLAŞILACAK

Sınır güvenliği ve uçak krizinde yaşananların yinelenmemesi görüşmelerin en önemli bölümünü oluşturdu. Bu çerçevede Türkiye, Suriye’de IŞİD’in mevzilendiği bölgeler ile ılımlı grupların mücadele ettiği alanlar hakkında bilgi paylaşacak. Böylece Türkiye’nin ve bazı Batı ülkelerinin, Suriye’de sivil ölümler ve ılımlı muhalefete yönelik saldırıda bulunulduğu yönündeki tepkilerinin ortadan kaldırılması hedefleniyor.

SINIRDA ORTAK DENETİM 

Suriye-Türkiye sınırı ve ötesinde yer alan bölgelerin Rusya ile birlikte ortak denetlenmesi gündeme getirildi. MİT ve Rusya Federal Güvenlik Servisi ile Dış İstihbarat Güvenlik Servisi arasında ortak çalışma yapılması konuşuldu. Suriye’de kimin terörist kimin olmadığı ile ilgili tanımlar farklılaştığı için sahanın bu şekilde de incelenmesi gündeme gelecek.

YENİ PROTOKOL 

Uçak krizinin ardından iki ülke uçaklarının uçuş sırasında nasıl hareket etmesi gerektiği ile ilgili yeni bir protokol hazırlanması da gündemde. Bu yolla, Türkiye’nin Suriye’deki IŞİD operasyonlarına katılmasının önündeki engelin de kaldırılması hedefleniyor.

HALEP KAYGISI 

Türkiye Halep kuşatması konusundaki kaygılarını de gündeme getirdi. Bu konuda rejimin garantilerinin yeterli olmadığı, insani yardımların ulaştırılması konusunda Şam yönetiminin duyarsız olduğu da kaydedildi. İnsani yardım koridorlarının açılmasına rağmen ateşkesin sağlanmamasının kaygı verici olduğu da vurgulandı.