Sinema Destekleme Kurulu kararları büyük tartışma yarattı, Kültür Bakanlığı skandala doymuyor mu?

Ali Rıza Özkan

Kültür Bakanlığı’nın her yıl açıkladığı destek komisyonu kararları tartışılır. Bu biraz da, işin doğası gereğidir. Alamayanların, sevmedikleri sinemacıların destek almasına kızanların ve müzmin muhaliflerin eleştirileri her zaman olacaktır. Üstelik bu eleştiriler, faydalanmasını bilenler için yararlı da olabilir.

Ancak, bu yıl dağıtılan destek fonu skandallarla dolu. Artık komisyonun acemiliği mi, diyelim? Yoksa, çiçeği burnunda Sinema Genel Müdürü’nün acemiliği mi, diyelim? Veya, her koşulda gemisini yürüten “kaptan''ların dümeni bir türlü bırakamayışında mı arayalım, kabahati?

Ama, önce hakkı teslim edelim.

Sinema Destekleme Kurulu nedir?

Ne yazık ki, bilen de konuşuyor, bilmeyen de. Ve, bu yıllardır böyle sürüp gidiyor. Ama, nedense hem başvuruları kabul edilmeyenler ve hem de medyada uygulamaları eleştirenler zahmet edip Sinema Destekleme Kurulu’nun kimlerden oluştuğunu araştırmıyor.

Madem onlar merak etmiyor, o halde biz açıklayalım ve şu sinemada “devlet'', “bakanlık'', “hükümet'' tartışmaları bitsin.

Sinema Destekleme Kurulu 18 üyesi olan bir kuruldur. Kararları tartışılmaz. Bu kurulda, sinema alanındaki meslek örgütlerinden 15 üye ve Sinema Genel Müdürlüğü’nü temsilen 3 üye bulunmaktadır. Kültür Bakanlığı tarafından tahsis edilen fonun dağıtımı, dağıtımın miktarı ve kimlere verileceği sadece bu kurulun yetkisindedir.

Yani, bu şu demek oluyor: Sizin projeniz geçmediyse, buna karar verenler yine sinema sektörünün temsilcileridir. Ama, kesinlikle “devlet'', “bakanlık'' veya “hükümet'' değil!

Yine hakkı teslim edelim ki, Kültür Bakanlığı bu yıl tahsis edilen bütçeyi neredeyse iki katına çıkardı. Ama, bu artışa rağmen, yine sadece 18 filmin desteklenmesi Sinema Genel Müdürlüğü’nün bir dayatması değildir. Tersine, Sinema Destekleme Kurulu’nun tercihidir.

Dolayısıyla, her iki bilgi de gösteriyor ki, tartışma yanlış zeminde yürüyor. Dünyada belki de örneği olmayan, oldukça demokratik bir karar kurulu, ne yazık ki, meslek örgütlerinin tasarrufları ile oldukça anti-demokratik bir usülle harcanmaktadır. Kıssadan hisse, demokrasi onu uygulamayı bilenler tarafından yönetilmezse, zorunlu olarak anti-demokratik amaçlara boyun eğer.

Nasıl mı?

Desteğinizi nasıl alırdınız?

İşte geldik, zurnanın “zort'' dediği yere!

Sinema Destekleme Kurulu’nun 15 üyesinin sinema meslek örgütleri temsilcilerinden oluştuğunu söyledim. Bu meslek örgütlerinden birisi de Se-Yap’tır. Açılımı, Sinema Eseri Yapımcıları Meslek Birliği.

Bizi ilgilendiren ise, Se-Yap başkanı oluyor. Se-Yap’ın başkanı kendi sitesinde de belirtildiği gibi, Zeynep Özbatur Atakan’dır. Yani, 2007 yılında kurulan Zeyno Film’in sahibi Zeynep Özbatur Atakan’dan söz ediyoruz. Daha da, açık konuşursak, bu yıl rekor destek alarak tam 2 milyon TL ile desteklenmesine karar verilen Nuri Bilge Ceylan filmi ''Ahlat Ağacı’nın yapımcısı Zeynep Özbatur Atakan’dan söz ediyoruz!

Şimdi, sinema sektöründe “devlet''i, “bakanlık''ı, “hükümet''i gösterip, cambaza bak numarası yapmanın sırrı daha iyi anlaşılıyor mu?

Üstelik bu ilk değil! Defalarca, sinema meslek örgütlerinin yönetim ve diğer kurul üyeleri kendi projelerine destek aldılar. Ne yazık ki, sinema sektörü, dışardan göründüğü kadar bilgili, hakkını savunmayı bilen ve cevval insanlardan oluşmuyor. O nedenle de, bu algülüm-vergülüm “düzen''i böyle sürüp gidiyor!

Sinema Destekleme Kurulu üyelerinin derhal toplanıp, hiçbir ahlakî, etik, vicdanî kurala, anlayışa sığmayacak bu desteği iptal etmesi gerekir. Bir gazete lotaryasında bile, katılma şartnamesinin en altında, “gazete çalışanları ve onların birinci dereceden akrabaları bu yarışmaya/çekilişe katılamaz'' ibaresi olurdu. Bırakalım yöneticilerini, çalışanlarına bile akçeli bir yarışmayı yasaklayan gazetelerden, 2017 yılında geldiğimiz noktaya bakınız! Koca koca, topluma sanat sunma iddiasındaki insanlar, sıradan etik kuralları bile hiçe sayabiliyorlar!

Vah, güzel ve yalnız ülkem, vah!

Sinema Destekleme Kurulu’nun skandalları bitmiyor!

Ahlak dedik, etik dedik, vicdan dedik. Bu elbette, temelde yasaların değil, insan olmanın düzenlediği bir alan. Ama, bu kurul kararlarında iki büyük skandal var ki, bu konuda sanırım bütün Sinema Destek Kurulu üyelerinin cevap vermesi zorunluluğu ortaya çıkıyor.

Sinema yapım desteğine başvurmanın şartlarından bir tanesi de, projelendirdiğiniz filmin çekimlerine başlanmamış olmasıdır. Ancak, bu kuralı delen ama, buna rağmen destek almasına karar verilen en az 2 film var. Bu ikisi benim tespit edebildiklerim.

Birincisi, yine “ünlü'' Zeynep Özbatur Atakan hanımefendinin 2 milyon TL ile desteklenen filmi, ''Ahlat Ağacı’. Bakın, size 5 Ekim 2016 tarihli CNN Türk sitesinden bir haber: “Nuri Bilge Ceylan'ın yeni filmi ''Ahlat Ağacı’nın çekimleri başladı.'' Tamam, ikna olmadıysanız, daha sonraki tarihli ve başka bir gazeteden alıntı yapalım. Bu kez, Milliyet’ten okuyoruz: ''Ahlat Ağacı'nın Çekimleri Yenice Ve Çan'da Devam Ediyor! Tarih: 11 Kasım 2016.

Sektörden aldığım bilgiye göre, ''Ahlat Ağacı’nın çekimleri çoktan tamamlanmış. Hatta, kurgusuna başlandığı dahi iddia ediliyor! Bitmiş, kurgusuna başlanmış bir filme “yapım desteği'' nasıl verirsiniz, eyyy Sinema Destekleme Kurulu üyeleri?

İkinci örneğimiz de yine, yüksek destek almış bir film: ''Ayla’. Can Ulkay’ın yönettiği, senaryosunu Yiğit Güralp’in yazdığı, başrollerde ise, İsmail Hacıoğlu iler birlikte, Çetin Tekindor, Murat Yıldırım, Altan Erkekli gibi isimlerin yer aldığı film de çoktan çekildi! İnanmazsanız, yine bir gazeteye, bu kez Habertürk’e başvuralım. Tarih 30 Kasım 2016. Manşet: 'Ayla' adlı filmin çekimleri başladı!

Sinema Destekleme Kurulu, çoktan çekimlerine başlanmış, belki de çoktan bitirilmiş bu filme tamı tamına 1 milyon 500 bin TL vermeyi uygun görmüşler, efendim. Yeniden hatırlatayım: Sinema Destekleme Kurulu üyeleri sinema meslek örgütlerinin gelen 15 ve Sinema Genel Müdürlüğü’nü temsil eden 3 üyenin katılımıyla oluşmaktadır.

Başa dönelim: demokrasi, onu doğru uygulamayı bilenlerin elinde işlevselleşir, dedim. Şimdi, hükümet Destekleme Kurulu’nu dağıtırsa, suçlu kim olacak? Kuruldaki pozisyonlarını kişisel çıkarları için istismar edenler mi? Yoksa, Sinema Genel Müdürlüğü mü veya Kültür Bakanlığı mı veya hükümet mi? Veya, Nâzım’ın dediği gibi, kabahatin hepsi diyemiyorum ama… dizeleriyle serzenişte bulunduğu “topluluk'' mu?

Kararı siz verin!