Türk filmleri Çin’e açılıyor!

Ali Rıza Özkan

Çin lideri Xi Jinping’in 5 yıl önceki Los Angeles ziyaretinde Hollywood’un temsilcileri ile de biraraya gelmiş ve onlara Amerikan filmlerine konulan kotanın yükseltileceği sözü vermişti. Aynı görüşmelerin sonucu olarak derhal 2 katına çıkarılan kota konusunu temelden konuşmak için de 2017 yılı içerisinde görüşmelere başlanması kararlaştırılmıştı. Yeni Başkan Trump’ın Çin’i hedef alan demeçleri, şimdi Hollywood film yapımcılarının canını epeyi sıkmışa benziyor. Bloomberg’in araştırmacılarından GeethaRanganathan “Hollywood’da herkes çok sinirli'' diyor. Çünkü, Çin’e karşı “sertleşme gerçekten tırmanırsa anlaşmanın yenilenmesi çöpe atılır''!

2014’de tam 66 milyar Yüen (yaklaşık 33 milyar TL) gişe getirisi ile Çin, dünyanın en hızlı gelişen sinema endüstrisine sahip. Beklentiler, bu rakamın 2020 yılında 200 milyar Yüen’e yükselmesi yönünde. 2016 yılında Çin’de elde edilen gişe hasılatı, dünya gişe hasılatının % 16’sına tekabül ediyor! Elbette, bu rakamlar herkesten önce Hollywood’un ağzını sulandırıyor. Bu yüzden, ağırlıklı olarak muhafazakâr Cumhuriyetçi Parti taraftarı olmalarına rağmen, Amerikan film yapımcılarının Trump’ın açıklamalarından rahatsızlık duymalarının anlaşılmayacak bir tarafı yok.

Nasıl anlaşılmasın? Çin, hem büyük Amerikan prodüksiyonlarının finansmanı için bir alan açıyor, hem de Hollywood filmlerinin büyük gelirler elde etmesini garanti eden devasa bir Pazar sunuyor. Transformers, Mission Impossible, Fast&Furious gibi filmlerin finansmanının Çinli yapımcılardan karşılandığı sır değil. Gene, Bloomberg rakamlarına göre Çinli yatırımcılar şu ana kadar Hollywood’a 3,5 milyar Dolar getirmişler. Üstelik, ABD’de seyirci rakamları yerinde sayarken, Çin sinema sektörü herkesin başını döndüren yükselişine devam ediyor!

Çin’de yabancı sinema rakamları

Çin sinema salonlarında gösterilen yabancı filmlerin % 54’ü Çin ortaklığı ile gerçekleştirilmiş filmler. Bunların neredeyse hepsi, Hollywood film yapımcılarının Çin’de kurduğu firmaların ortaklığı ile üretilen filmler.

Ama, büyük film yapımcılarının dışındaki ABD filmleri de Çin pazarına giriyor. Bunların toplam yabancı filmler içerisindeki ağırlığı ise % 37,8. Yabancı filmler içerisinde asıl ağırlığı Hong Kong çıkışlı filmler oluşturuyor. Hong Kong filmleri Çin pazarındaki yabancı filmlerin % 42,6’sını oluşturuyor.

Fransa % 10,8, Güney Kore % 5,7 ve İngiltere % 3 ile Çin’de gösterilen yabancı filmlerin ezici çoğunluğunu belirliyorlar.

Bu rakamlara bakınca, Çin’deki yabancı film pazarının 5 ülke tarafından paylaşıldığını görüyoruz. Halbuki, Güney Kore ve Hong Kong’u ayırırsak, diğer ülkelerin Türk filmleri ile rekabet edecek kültürel kodlara sahip olmadıklarını iddia etmek, pekâlâ mümkün!

Türkiye nire, Çin nire?

Yakın dostlarım ve çalışma arkadaşlarım bilirler ki, yaklaşık 5 yıldır Çin sinema pazarı ile ilgiliyim. Defalarca Çin’e giderek, sinema sektörünü yerinde inceledim. Türk filmlerinin Çin pazarına girmesi hayatımın hayalidir, dersem abartmış olmam.

Türkiye ve Çin arasında binlerce kilometre uzaklığa rağmen, derin tarihsel bağları olan kültürel akrabalık olduğunu herhangi bir Çinli aile babasıyla 15 dakika sohbet ederseniz, hemen anlayabilirsiniz. Aynı şekilde, Çin’de en çok izlenen yerli filmleri incelediğinizde de, Türk seyircisi ile Çinli seyirci arasında ilginç benzerliklerin farkına varmak mümkün. Bu tespitleri, Çin’de yaşayan milyonlarca Uygur, Kazak, Kırgız, Özbek vd kökenli yurttaşları göz önüne alarak öne sürmüyorum. Türkiye ve Türkler bütün Çinliler için kültürel ve sosyal bir sempati sebebi. Türk filmlerinin Çin’de başarı şansı ağırlıklı olarak bu sempatiden beslenecektir.

Sinema ile ilgili herkesin bana ilk görüşmemizde Nuri Bilge Ceylan’ı sorması, filmlerimizin Çin’de nasıl takip edildiğini anlamak için belki küçük bir veri olabilir. Eminim ki, birçok ticari sinema örneği de Çinli seyirciler tarafından ilgiyle izlenecektir.

Türk filmleri Çin’e nasıl gider?

Kötümserler, kendi arasında birlik sağlayamayan, tam 18 meslek birliğine bölünmüş bir sektörün ülke içerisinde sorunlarını çözemezken, kalkıp Çin sinema pazarına müdahale etmesi mümkün müdür, diye sorabilirler. Neredeyse dünyanın her yerinde ücretsiz olan DCP (Digital Cinema Package) için dağıtım tekelinin yapımcıdan 600 Euro + KDV haraç kesmesini dahi durduramayan Türk film yapımcısı Hollywood’u dize getiren Çin’e filmlerini götürmeyi başarabilir mi?

Evet, doğrusunu isterseniz, tam da bu nedenle Türk filmlerinin Çin’de başarı şansı yüksektir. Çin ABD orjinli her ürüne olduğu gibi, filmlere da hassas davranıyor.  1,3 milyarı geçen nüfusuyla Çin için Hollywood dışındaki her seçenek kabul edilebilir, olarak tanımlanıyor. Üstelik, seyirci beğenileri de birbirine benzeyen bu iki ülke arasında sinema kültür ekonomisinin canlanmasına büyük katkılar sunabilir. Üstelik, Türk film yapımcıları için Batı’da elde edemeyecekleri bir şansla!

Yeniden, yazımızın başlığına dönersek; elbette bugün, Türk filmlerinin Çin sinema salonlarında gösterilmesi bir hayâl gibi duruyor. Ama, zaten her şey bir hayâlle başlamaz mı?