Türkiye-Rusya arasında 12 maddelik anlaşma

15 Temmuz darbe girişiminin ardından Cumhurbaşkanı  Erdoğan ilk yurtdışı seyahatini Rusya’ya yaptı. Erdoğan  görüşmelerin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında Rus devlet başkanından ''değerli dostum Putin’ diye söz etti.

İki ülke geçen yıl Kasım ayında yaşanan uçak vak’asında dibe vuran ilişkileri  ilk etapta 24 Kasım öncesine döndürmeye, hatta daha ileri boyuta taşıma kararı aldı.

Ankara ve Moskova 2016-2019 arasını kapsayan bir ''orta vadeli program’ üzerinde mutabakata vardı. Bu mutabakat kapsamında ekonim, ticaret, enerji,  turizm  ve beşeri alanlarda bazı kararlar alındı. Enerji konusu mutabakatın önemli başlıklarından biriydi…

Erdoğan'ın açıkladığı 12 mutabakatın bir kısmı şu şekilde:

1. Üst düzey işbirliği konseyini yeniden canlandırılacak.
2. Charter uçuşları başlayacak.
3. Tarım ürünleri dâhil ikili ticareti kısıtlayan yasaklar kaldırılacak.
4. Türk müteşebbislerine yönelik yasaklar kaldırılacak.
5. Vizesiz rejimi tam teşekküllü olarak tekrar yürürlüğe koymak için peydeypey ve müştereken adımlar atılacak.
6. Akkuyu’ya stratejik yatırım statüsü verilecek.
7. Akkuyu projesi hızlandırılacak.
8. Türk Rus ortak yatırım fonu kurulacak.
9. Savunma sanayiinde işbirliği arttırılacak.
10. Türkiye-Rusya-Azerbaycan üçlü zirvesi mekanizması kurulacak.
11. Ankara-Moskova hattını bir güven ve dostluk hattı haline getirilecek.
12.  Türk Akımı projesi hızlı biçimde hayata geçirilecek. 

Basın toplantısı

Toplantıda ilk olarak Rusya Devlet Başkanı Putin konuştu ve şu ifadeleir kullandı

"Somut ve yapıcı bir görüşme yaptık. İkili ilişkiler, bölgesel ve uluslararası konuları ele aldık.  "Türkiye'ye karşı kısıtlamaları kademeli olarak kaldıracağız. İşbirliği mekanizmalarını canlandırdacağız. KEK toplantısı sonbaharda, ÜDİK zirvesi ise önümüzdeki yıl düzenlenecek.  Bu görüşme iki ülke ilişkilerinin geleceği açısından önem taşıyor. Türk-Rus ilişkilerinin tamamına yönelik yapıcı bir görüşme gerçekleştirdik. Önceliğimiz krizden önceki döneme dönmektir. Bu çok önemli bir hedeftir"

"Ticari işbirliğinde en önemli noktayı enerji işbirliği yer alıyor. Bu enerji işbirliğini başlatmak için somut adımlar atmamız gerekiyor. Nükleer ve Türk akımı gibi konularda üzerimize düşen adımları attık. Turiz öncesinde kriz öncesine dönmek için zamana ihtiyacımız var. Charter uçuşlarının yeniden düzenlenmesi de zaman meselesi ama muhakkak olacaktır. Türkiye vatandaşlarının inşaat şirketlerinde çalışması kısa zamanda yeniden başlayacaktır. Ulaşım projeleri Türk inşaat firmaları tarafından yapılanlar, yeniden gündeme geliyor."

"Uluslararsı konulara da değindik. Basın toplantısı sonrasında Suriye konusunu yeniden görüşmeye karar verdik. Ortak mücadelemiz terörle."

"Sayın Erdoğan'a teşekkür etmek istiyorum. Yalnızca bölgemizde değil tüm dünyada barışın sağlanması için çalışacağız."

"İki taraf son derece kararlıdır"

“Değerli dostum'' şeklinde hitap ettiği Putin’e daveti ve misafirperverliği için teşekkür eden Erdoğan, kapsamlı ve yararlı görüşmeler gerçekleştirdiklerini dile getirdi.

Görüşmenin uzun bir aradan sonra gerçekleştiğini dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Malum hadiseden sonra ilk yüz yüze görüşmemizdi. Aynı zamanda 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında ilk yurt dışı ziyaretimi de Rusya Federasyonu’na gerçekleştirmiş oldum. İlişkilerimizin yeniden eski seviyelere ve hatta ötesine taşınması hususunda iki taraf son derece kararlıdır ve gerekli iradeye sahiptir. Kanaatim odur ki iki ülke kamuoylarının bizlerden beklentisi de bu yöndedir.'' diye konuştu.

Erdoğan, “Bu itibarla bugün yaptığımız görüşmeler neticesinde siyasi, iktisadi ve kültürel ve beşeri alanlarda Türkiye-Rusya ilişkilerini olması gereken seviyelere tekrar taşıyacak kararları almış bulunuyoruz. Bu kapsamda Üst Düzey İşbirliği Konseyinin yeniden canlandırılması, ''charter’ uçuşların tekrar hayata geçirilmesi, tarım ürünleri dahil ikili ticareti kısıtlayan tedbirlerin ortadan kaldırılması, Türk müteşebbislerinin Rusya’daki faaliyetlerini önünün açılması, vizesiz rejimin tam teşekküllü şekilde tekrar yürürlüğe konulması gibi başlıklarda gerekli adımları inşallah peyderpey ve müştereken atacağız.'' dedi.

Türk-Rus Ortak Yatırım Fonu

"Özellikle Akkuyu Nükleer Santrali'ne stratejik yatırım statüsü vereceğiz, bu noktada adımı atıyoruz" ifadesini kullanan Erdoğan, şöyle devam etti:

"Türk-Rus Ortak Yatırım Fonu kurulması konusunda mutabık kaldık. Savunma sanayi alanında işbirliğimizi artıracağız. Bölgesel konuların ele alması noktasında Türkiye-Rusya-Azerbaycan üçlü zirvesi mekanizması kurulmasına da olumlu bakıyoruz."

Akkuyu Santrali gibi dev işbirliği projelerinin hızlandırılması suretiyle alınacak mesafenin önemli olduğunu belirten Erdoğan, "İnşallah bu adımlar sayesinde Ankara-Moskova hattını yeniden bir güven ve dostluk hattı haline getireceğiz." diye konuştu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söyledi:

“Dostluk ve güven noktasında şu hususu ifade etmeden geçemeyeceğim. Malumunuz 15 Temmuz gecesi Türkiye ülke tarihimizin en alçak, en kanlı girişimlerinden birini yaşadı. Fetullahçı Terör Örgütüne mensup bir grup, meşru hükümeti, seçilmiş cumhurbaşkanını ve demokrasimizi hedef alan bir darbe teşebbüsünde bulundu. Tabii bütün bunlara rağmen bizler çalışmalarımıza el birliğiyle, dostlarımızla dayanışma halinde devam edeceğiz. Bu arada Türk Akımı Projesi hızlı bir şekilde hayata geçirilecektir. Bu girişim, çağrımız üzerine özellikle daha da etraflıca ele alınacak ve böylece Türk Akımı Projesi'nin Avrupa’ya geçmesi noktasındaki adımları da ilgili bakanlarımız dayanışma halinde sürdürecektir.''

"Biz ekonomik ilişkileri politize etmeyiz"

Tarafların açıklamasının ardından abasın mensuplarının soruları alındı. Sorular ve verilen yanıtlar şu şekilde:

Soru: Suriye konusunda he riki ülkenin görüş ayrılıklarına düştüğünü biliyoruz. Bu görüşmede Suriye başlığı nasıl ele alındı? Nasıl bir yol haritası izlenecek.

Erdoğan: Suriye konusunu henüz ele almadık. Bu toplantıdan sonra konuyu ele alacağız. O yüzden bu konuda birşey söylemiyorum."

Putin: Türkiye Cumhuriyeti'nin saygıdeğer devlet başkanına katılıyorum. Çözüm arayışına gireceğiz. Demokratik değişimler ancak demokratk değişimnlerle sağlanabilir. Görüşlerimizin ortaklaşması yine de mümkün.

Soru: Ekonomik konularda bir takım anlaşmalardan bahsettiniz. Güney akımı mı daha kıymetli Rusya için yoksa Türk akımı mı ? Erdoğan Akkuyu'dan bahsetti ama bu konuda pratik adımlar ne zaman atılacak. Bazı kanunların çıkaruılması lazım

Putin: Biz ekonomik ilişkileri politize etmeyiz. Güney akımı Güney Avrupa ülkelerinin enerji ihtiyacı için. Bulgaristan'a projeye sonlandırma talimatı verildi. Bulgaristan dönemk istiyor bu projeye ama bir takım zararlara uğradık. Bu açıdan hukukü garantilere ihtiyacımız var. Türk akımına gelince biz bunu altarnatif olarak düşünmedik aslında. Türk akımının bir kısmı Türkiye'nin iç pazarı için düşürüldü. Türk akımı en kıs azamanda hayata geçirilwebilir. Bu konuda bir şüphemiz yok. İzinlere gelecek olursak Türk tarafının hakkını yememek lazım. Güney akımına rağmen Türk tarafı krize rağmen çalışmaya sonlandırmadı ve somut adımlar attılar. Akkuyu'ya gelecek olursak Türkiye'deki 3 yasaya bu konuda gerekli değişiklikler yapıldı. Stratejik yatırım seviyesine geçirilecek.

Erdoğan: Akkuyu projesi ile ilgili buranın stratejik yatırım haline getirilme konusuydu. Süratla bu konuda karar alınacak ve Akkuyu stratejik yatırım da yerini alacaktır. Bir dğer konu da Türk akımı projesi. Bizim aldığımız Rusya'dan 28 milyar metreküptür. Bu akımın girişinde 2 hat olacak. Türkiye'nin istifade edebileceği gibi Avrupa'da alacaktır.

Putin: İşbirliğimiz sadece enerji değil, metlurji, otomotiv ve tarım da var.

Soru: 24 Kasım'dan öncesine dönme kararlılığı var ama bugün ilişkilerin eskiye dönmesi için bir takvimlendirme var mı ? Ve vize konusunda yeniden harekete geçilecek mi ? 15 Temmuz önemli bir andı. Türkiye-ABD arasındaki gerginlik söz konusu olduğundan yeni bir ilişki söz konusu olabilir mi ?

Putin: İlişkilerin yeniden eskiye dönmesini istiyoruz. Bazı kısıtlamalar getirildiğinden beri bazı transformasyonlar geçirdik. Bu konuda bir karar aldık. Hükümetler arasında orta vadeli bir program hayata geçirilecek ve en kısa zamanda da bunu hayata geçireceğiz ve ok uzun zaman almayacaktır. Haftalar içinde halledilecektir. İlgili bakanlıkların çalışmalarını atkip etmenizi öneririm. Bazı kararlar en kısa zamanda alınacak. Vize konusun en ksıa sürede halledilmesi lazım. Ekonomik işbirliğini etkileyen hususlar bunlar.

Erdoğan: Bir kıyas zemini teklif ediyorsunuz. Türkiye ve Rusya ilişkilerinde 35 milyar dolarlık sevviyeyi yakalamış ülkeleriz. Bizim burada üst düzeyli istişari konsey anlaşmamız var. Bu yıl kaldığımız yerden yolumuza devam edeceğiz ve hedefimiz 100 milyar dolar gibi bir hedeftir, ticaret hacminde. Bunu şimdi artık yeniden süreci başlatıyoruz. Rusya'dan Türkiye'ye gelen turist noktasında Türkiye'ye sağlanan imkan vardı. Halklarımızn kaynaşması konusunda da bu konu önemliydi. Bugün yaptığımız görüşmede de charter sürecini de hızlandıracaklarını söylediler.

Soru: Yabancı basında son zamanlarda bazı haberler eyer verdiler. Suriye HAPİSANELERİNDEKİ ABD'lilerin çıkarılması için devreye girdiğiniz söyleniyor

Putin: Evet ABD tarafı bize böyle bir ricada bulundu. Onlara yardımcı olduk. Suriye rejimi ile görüştik ve bu esiri teslim ettik. Sadece insani amaçlarla böyle bir adım attık. Eğer böyle durumdaki insanlara yardım etme imkanımız olrsa yardım etmek isteriz. Son olarak basın mensuplarına

SURİYE ZİRVESİ

Öte yandan, Suriye konusunu görüşmek için akşam saatlerinde bir kez daha bir araya gelen Erdoğan ve Putin'in 2 saat süren görüşmesi sona erdi. Toplantıda görüş ayrılıklarını aşma konusunun ele alındığı öğrenildi.

etmek isterim. Sayın devlet başkanına böyle büyük bir heyetle geldiğiniz için teşekkür ederiz. Zor bir dönemden geçtik, fakat şunu söylemek isterim ki; bu zorlukalrı ülkemizin vatandaşlarının çıkarı için bu zorlukları aşmamız gerekiyor. Ülkemizin çıkarları uzun vadede komşuluk ve iki ülke halkarı içind eönemli olduğunu düşünüyorum.