12 bin yıllık tarihe 50 yıl için kıydılar! Sular altında kalacak olan Hasankeyf’e erteleme

12 bin yıllık tarihe sahip Hasankeyf’i, suları altında bırakması planlanan ve 50 yıllık ömre sahip olan Ilısu Barajı’nda 10 Haziran’da su tutulmaya başlanacağı belirtildi. Devlet Su İşleri (DSİ) yetkilileri baraj kapaklarının kapatılmasının fazla yağıştan dolayı yaklaşık bir ay daha ertelendiğini söyledi. Ekoloji hareketler su tutulmasındaki ertelemesinde son haftalarda yapılan protestolar ile oluşan kamuoyundan dolayı olduğununu belirtti.

Cumhuriyet'ten Mehmet Kızmaz'ın haberine göre; Tarihi 12 bin yıl önceye giden, birçok istilayı atlatan ve bir açık hava müzesi olan antik ilçe Hasankeyf ile Dicle Vadisi, Dicle nehri üzerine inşa edilen Ilısu Barajı'nın suları altında bırakılmak isteniliyor. Batman ve Siirt Valileri daha önce yaptıkları açıklamalarda 10 Haziran'da (dün) Ilısu Barajı’nda su tutulmaya başlanacağı belirtildi. Ekoloji hareketleri de baraj kapaklarının kapatılması taktirde suni göl sular kısa bir dönemde Hasankeyf’e ulaşacağı tahmin etmekte. 15 Mayıs'tan itibariyle halkın da tarihi kentten taşınmak zorunda bırakıldığı Hasankeyf’ten Haziran sonuna kadar da boşaltması bekleniliyor.

''10 Haziran diye tutturdu ama olmadı''

DSİ 16. Bölge Müdürlüğü'nden bir yetkili ile yaptığımız görüşmede, ''Suyun yüksek olmasından, yağıştan dolayı başka bir tarihe erteledik. Kışın yağmur suyu ortalamadan fazla bir hızla yükseldi. Şuan suyun kotası 417 metre civarında, su tutulma, kota 400 metrenin altına indiğinde, su akışı yavaşlandığın da baraj kapaklarını kapatacağız. Bu yılkı mevsimden beklenilmeyen bir durum yaşandı. Civar şehirlerdeki ovalarda kar erimeye ve bölgede yağışlarda devam ediyor. Bundan dolayı yaptığımız yeni köy yolları var, bunlar tamamlanmadığı için ve bu yüksek kotadan dolayı ertelendi. Bakanlığımız ve Cumhurbaşkanlığımız 10 Haziran diye tutturdu da olmadı. Ama en yakında tutulacak, gereken yapılacak. Suyun düşmesini bekliyoruz. En yakın 20-25 gün içinde belki Haziran sonu da, yada Temmuz ayının sonu da olabilir. Bu da havanın durumuna bağlı'' ifadelerinde bulundu.

''Ne denli sorunlu olduğunu gösteriyor''

Hasankeyf'i Yaşatma Girişimi'nden Ercan Ayboğa ise su tutulmasındaki ertelemeye dair ''Son haftalardaki protesto ve kamuoyu ilgisinin etkili olduğunu düşünüyoruz. Yine Ilisu projesinin teknik-mühendislik açıdan ve sosyal-kültürel olarak ne denli sorunlu olduğunu gösteriyor'' dedi.

Onlarca isimden acil çağrı

Ekoloji Birliği ve Hasankeyf’i Yaşatma Girişimi, Hasankeyf ve Dicle Vadisi’ni sular altında bırakılması planlanan Ilısu Barajı'nda 10 Haziran’da su tutulacağı açıklanmasına karşı 7 Haziran günü saat 20.00'da sosyal medya üzerinden #HasankeyfİçinGeçDeğil hashtag'ı ile kampanya başlattı. Ahmet Ümit, Bahar Feyzan, Barış Atay, Cemîl Koçgiri, Erkan Oğur, Ercan Y Yılmaz, Haluk Levent, Metin Uca, Mikail Aslan, Nazan Kesal, Pınar Aydınlar, Selim Temo ve Şebnem Sönmez'in kamuoyuna Hasankeyf için duyarlılık çağrısında bulunduğu kampanya videosu ise binlerce kes paylaşıldı. Ekoloji hareketlerinin Hasankeyf’in sular altında kalmaması ve Hasankeyf’e ses olmak için yaptığı çağrıya daha sonra bir çok sanatçı, aydın, siyasetçi ve STK'ten de destek geldi. Amberin Zaman, Apolas Lermi, Agah Aydın, Ayşe Berktay, Barbaros Şansal, Belçim Bilgin, Betüş Arım, Ferhat Tunç, Feryal Öney, Hicri İzgören, Orhan Aydın, Pelin Batu, Rustem Batu, Türkan Elçi, Tuncay Akgün, Yavuz Ekinci, Fransız sanatçı Elen Ture, Mazlum Çimen, Melis Aygen, Nurgül Yeşilçay, Nihat Behram, Kardeş Türküler, Sedef Ecer, Şehmus Diken, Zülfü Livaneli, Yaşar Seyman, Yusuf Nazım, Beşiktaş taraftar grubu Çarşı, Doğa Derneği, Ege Çevre ve Kültür Platformu (EGEÇEP), Samsun Çevre Platformu ( SAMÇEP), Kuzey Ormanları Savunması, Karadeniz İsyandadır, Validebağ Savunması, Taksim Gezi Parkı, İstanbul Kent Savunması, CHP Milletvekillerinden Sezgin Tanrıkulu, Yıldırım Kaya, Burhanettin Bulut, Özkan Yalım, Hüseyin Yıldız, Ali Şeker, eski milletvekillerinden Zeynep Altıok Akatlı, Gülay yedekçi, Kars Belediye Başkanı Ayhan Bilgen, Tunceli Belediye Başkanı Fatih Mehmet Maçoğlu, Van, Diyarbakır Büyükşehir ve Batman Belediyesi Eş Başkanları ile HDP’li bir çok milletvekili de yaptıkları paylaşımlarda Ilısu Baraj projesinin durdurulması için çağrıda bulundu. Sanatçıların yoğun desteğiyle başlatılan kampanyaya dünyanın çeşitli bölgelerinden sanatçı ve vatandaştan dan destek gelmeye devam ediyor.

''300'ün üstünde höyük''

Ekoloji hareketleri de kampanyaya, Hasankeyf kurtarılana kadar devam edileceğini belirterek yaptıkları çağrıda, “Barajda sular tutulması sonucunda kısa bir sürede milyonlarca canlıya ev sahipliği yapan Dicle Vadisi yok olacak. Canlı bir varlık olan Dicle Nehri kendi sularında boğulacak. Milyonlarca canlı ölecek. Yine tarihi kent Hasankeyf ve Hasankeyf ile eş değer tarihi kalıntılara sahip 300'ün üstünde daha kazıları bile başlamamış höyük sular altında kalacak. 200 yerleşim yeri sular altında kalarak 75 bin insan evlerinden yurtlarından göç etmek zorunda kalacak. En az 20 endemik bitki türü, en az 4 balık türü, en az 10 kuş türü yok olacak,ölecek.. 1990’da bir yıl sonra Hasankeyf sular altında kalacak denilirken bugün Hasankeyf ve Dicle Vadisi verilen mücadele sonucu hala ayakta. Ama risk her gecen gün artıyor. Hasankeyf, insanlık tarihi sular altında kalmaması için bize sesleniyor. Bu dayanışma Hasankeyf’e köprü olacak, tarihe umut olarak geçeceğini can gönülden inanıyoruz. Umudumuz Hasankeyf ve Dicle Vadisinin sular altında bırakılarak, doğa, tarih ve hafızayı yok edecek barajı durdurmak” ifadeleri kullandı.

3. Hasankeyf Küresel Eylem Günü

Yine Hasankeyf’i Yaşatma Girişimi ve Mezopotamya Ekoloji Hareketi başta olmak üzere ulusal ve uluslararası bir çok ekoloji örgütünün 7 ve 8 Haziran'a ilan ettikleri 3. Hasankeyf Küresel Eylem Günü kapsamında ise dünya çapında 33 şehir de eylem yapıldı. Eylem yapılan 11 ülkeden bazıların ABD, İspanya, İtalya, Yunanistan, Fransa, Avusturya, Irak ve Suriye olurken Türkiye'de Hasankeyf ve İstanbul protestoların yapıldığı yerler oldu. Hasankeyf'teki protestoya İngiltere İşçi Partisi ve Avrupa Parlamentosu Kültür ve Eğitim Komite üyesi Julie Ward'da katıldı.

Vali: 10 Haziran'da su tutma başlanacak

Siirt İl Koordinasyon Kurulu ikinci dönem toplantısında, 16 Nisan 2019'da konuşan Siirt Valisi Ali Fuat Atik, “DSİ 16. Bölge Müdürlüğü kontrollüğünde yapımı devam eden Ilısu Barajında 01 Haziran 2018 tarihi itibari ile su tutma kapsamında Derivasyon Tüneli-1 giriş kapakları kapatılmıştır. 2019 yılının son yılların en yağışlı yılı olması nedeniyle barajda su kotu 430 metre seviyelerine kadar yükselmiş ve yükselmeye devam etmektedir. 10 Haziran 2019 tarihinden itibaren Derivasyon Tüneli-3 giriş kapağı da kapatılarak su tutma işlemine başlanacaktır” açıklamasında bulunmuştu.

‘Ciddi şeyleri de kazandık. Göl kazandık’

Sular altında bırakılması planlanan tarihi antik kent Hasankeyf karşısında yapılan ''Yeni Hasankeyf Yerleşkesi''nin 28 Şubat 2019 tarihli Koordinasyon Toplantısı'nda kounşan Batman Vali Hulusi Şahin, “15 Mayıs-15 Haziran tarihleri arasında yeni Hasankeyf yerleşkesine taşınma işlemleri tamamlanmış olacak. Haziran ayının başından itibaren su tutulmaya başlanacak, su hızlı bir şekilde yükselecek. Tanıtma ve algıyı düzeltme operasyonuna başlayacağız. Sonbaharla birlikte mevcut algıyı düzeltmek için ilçede bir turizm hamlesi başlatacağız. Bazı hatalar olabilir, geçti gitti. Bundan sonra biz şehrimizi çok iyi bir şekilde tanıttıracağız” diye konuştu. Hasankeyf ilçesinde kazandıklarının kaybettiklerinden daha fazla olduğunu söyleyen Vali, “Kaybettiklerimizden çok kazandıklarımız var. Bazı şeyleri kaybettik ama ciddi şeyleri de kazandık. Göl kazandık. Bu şehir bir göle kavuşmuş olacak. Böyle bir göl etrafında tarihi eserlerin oluşmuş olduğu bir kültür park, turizm anlamında pazarlanabilir değeri var. Tarihi eserler üzerinden dolaşabileceğimiz bir tekne turu ve tarihi bir doku var. Bunları kullanarak bir senaryo oluşturacağız. Bu senaryo ile şehrimizi tanıtacağız ve şehrimiz bölgenin parlayan yıldızı olacaktır” demişti.

12,5 milyar TL

Toplam maliyeti takriben 12,5 milyar TL olan Ilısu Baraj projesinin ömrü ise 50 ile 70 yıl arasında olacağı belirtiliyor. Türkiye'nin, kurulu güç bakımından 4'üncü büyük baraj olması planlanan Ilısu'da su tutulması taktir de ise 12 bin yıllık tarihi sular altında bırakacak.