'Adli mahkumlarla siyasi mahkumların talepleri çok farklı'

3 Mart  2016 tarihli verilerine göre  mahpushanelerde  5 bin 631 hükümlü, bin 57 tutuklu  olmak üzere toplam 6 bin 788 kadın bulunuyor. Avukat Ezgi Duman, cezaevindeki yüzlerce kadınla mektuplaştı. Dertlerini dinledi. Sayesinde 5 bakanlık bir çalıştay için harekete geçti. ''Duvarın arkasında’ yaşananları anlatma sırası ona geldi. Avukat Ezgi Duman, adli ve siyasi tutukluların taleplerinin farklı olduğuna dikkat çekiyor.

Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği ( CİSSST) Eylül ayında,  Adalet Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İç İşeri Bakanlığı, Ceza Tevkif Evleri genel Müdürlüğü, yetkiliklerinin  yan ısıra, İnsan Hakları Derneği,  bağımsız akademisyenler kadın örgütlerinin katılacağı Türkiye ''de Kadın Mahpus Olmak’ temalı çalıştay düzenlenecek.

"KADIN MAHKUMLAR HAKLARINI BİLMİYOR"

Adli mahkûmların adalete ulaşmakta sıkıntı yaşadıklarını aktaran Proje Sorumlusu Av. Ezgi Duman, çok sayıda kadının haklarını bilmediklerini ifade etti.

Kadın mahkûmların, televizyon, radyo, telefon kartı, pul vb. ücretsiz olarak karşılanması isteniyor.

Kadın mahkumlar aile ve çevrelerine yakın yerlerde tutulmalı diyen Av. Ezgi Duman; sevk taleplerine olumlu cevap verilmeli ve sevk zorunlu ise yol masrafları en aza indirmenin yolları araştırılmalı.

Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği(CİSST), Cezaevlerinde bulunan 6 bin 788 tutuklu ve hükümlü kadınlara yönelik çalışma başlattı.Eylül ayında, Adalet Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik  Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Ceza Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü  yetkilileri ve bağımsız  akademisyenler, İnsan Hakları Derneği, kadın örgütlerinin  katılacağı ''Türkiye’de Kadın Mahpus Olmak’ konulu çalıştay düzenlenecek.

Amaçlarının,  kadın örgütlerinin, merkezi ve yerel iktidarların dikkatini mahpushanelerde ki kadınlara çekmek olduğunu söyleyen Proje Sorumlusu Av. Ezgi Duman, ''Duvarın arkasındaki kadınların seslerini duyurmaya çalışıyoruz’ dedi.

İki  yıl önce  mahpushanelerde bulunan kadınlarla mektuplaşmaya başladıklarını kaydeden Proje Sorumlusu Av. Ezgi Duman; şu ana kadar 200 kadınla yazıştıklarını açıkladı. Eylül ayına kadar bu sayıyı 500’e çıkarmak olduğuna vurgu yapan  Av. Duman; kadınlar arasında adlı ve politik ayrım yapmadıklarını belirtti.

Kalıp Sorular  Sormuyoruz

Kalıp sorular sormadığını aktaran Av. Duman;’ Bir kadın mahpusla kurduğum iletişimde  onların nasıl sohbete ihtiyacı olduğuna yönelik çalışma yapıyorum. Biz kadınlarla sohbet tarzında mektuplaşıyoruz. Mektuplaşırken kadınlarla güven ilişkisi kurmaya çalışıyorum. Tabii ki mektup arkadaşı değiliz. Buna özen gösteriyorum. Burada adlı ve siyasi kadınları ayırmak zorundayım. Adillerle siyasilerin talep ve  istekleri çok farklı’ ifadesini kullandı.

Mektuplar  Dert Küpü

Mektuplar aracılığıyla sorunlarını dile getirdiklerini söyleyen Proje Sorumlusu Av. Ezgi Duman,’ Kadın mahpusların  '' Türkiye’de kadının hapishane yüzünü irdeleyen çalışma yok. Kadın mahpus olmak pek ilgi görmemiş, görmüyor. Bu çalıştayın bir amcacı da mektuplardaki iddiaları kamuoyu ve ilgili kurumlarla paylaşmaktır. Kadın ve insan hakları örgütlerinin ilgisini hapishanelere çekmektir. Mektuplar dert küpü. Bu sorunları paylaşıp, asgari nasıl çözüm üretebiliriz. Ve kadının mahpusta geçen zamanını nasıl kolaylaştırırız düşüncesinden hareket ediyoruz’ diyor.

İçeri Giren Kadın Yalnızlaşıyor

Suç türleri ne olursa olsun, içeri giren kadınların  yalnızlaştığını  damgalandıklarını düşündüklerini söyleyen Av. Duman, mektuplarda ki izlenimlerini  şöyle aktarıyor:’ Siyasi kadınları  damgalanma ve yalnızlaşmanın dışına çıkartabiliriz. Adlı mahpus kadınlar genellikle ailelerinin namuslarını kirlettiklerini düşünüyorlar. Bundan kaynaklı aileleri tarafından dışlanıyorlar ve senelerce  yakınları görüşe gelmiyor. Çocuklu olanlara çocukları gösterilmiyor. Bize '' çocuğumu göremiyorum bir şey yapabilir misiniz’ diye yazıyorlar. Maddi destek istiyorlar. Hepsinin travmatik hikayeleri var. Bizde onlara’ Bizim böyle çalışmamız yok’ şeklinde yazıyoruz. Başka ne gibi ihtiyaçlarınız var diye soruyoruz. Çoğu kadın şiddet  öyküsü ile hapishanede bulunuyor. Bizim mektuplardan anladığımız kadarıyla Psiko sosyal desteğe ihtiyaçları var.

Mahpus kadınların mektuplarında öne çıkardıkları şikayet  konusu: Psikoloğa  gittiklerinde kendileriyle yeterince ve doğru dürüst konuşmadıkları yönünde. Aslında bin kişilik Bakırköy Mahpushanesinde  beş psikolog ve bir sosyal psikolog var. Bu sayı yetersiz’’

Kadınlara Yönelik İnfaz Mevzuatı Oluşturulmalı

Türkiye’de hapishane sistemi ne yazık ki kadınlaraözgü düzenleme içermiyor. Bu mevzuat kadının ihtiyaçlarını, kadın olmaktan kaynaklı özgünlükleri göz önünde bulunduran bir ceza mevzuatı değil. Bundan dolayı kadınların en temel ihtiyaçlarından birisi de kendi ihtiyaçlarına özgü bir infaz sistemi oluşturması gerekiyor.

Hijyenik Ortam ve Kadın

Kadınların mektuplar da gündeme getirdiği sorunları37  başlık altında toplandığına işaret eden Proje sorumlusu Av. Ezgi Duman,  mahpus kadınların  sağlık sorunu yaşadığını ifade ederek şunları söylüyor’ Hijyen bakımından  da  kadın mahpusların özgün ihtiyaçları vardır. Her şeyden önce kadın petlerinin tek tip olması kantinde ücret karşılığında satılması ciddi sorun teşkil etmektedir. Yine kadın hijyen malzemesi olan petler sadece kantinlerde var, olan tek ürünün olması mecburiyeti var. Dışardan alınması da’ yasak’ Bazılarımız çocuk bezi veya pamuk satın alarak ihtiyacımızı karşılıyoruz. Sık sık kantinler aksayabiliyor. Bu durum mensdönemleri için sorun oluyor. Kadınlar petlerin ücretsiz olarak ihtiyaçlara göre belirlenmesini istiyor. Düzenli olarak SMEAR  testi , meme kisti muayenesi  yapılmalıdır. Hapishane  revirlerinde  jinekolog  gerekli ekipmanlar bulundurulmalıdır.’

Çaliştayda  Tartışılacak  Sorunlar

-Kadınların erkekler için dizayn edilmiş hapishanelerde tutulması uygulamasına sonverilmelidir.

-Kadınların kaldığı yerlerde yeterli kadın personel görevlendirilmesi yapılmalıdır.

-Kadınların kaldığı  hapishanelerde  erkek personelin  kadınların yaşam alanlarına, banyolar , koğuşlar, havalandırma alanlarına girişleri yasaklanmalıdır.

-Koğuş ve hücre içinde çiçek yetiştirme yasağı kaldırılmalı.

-Kadınların  aktif olarak katıldığı  etkinliklerin  çeşitliliği artırılmalı.

-Çıplak aramaya son verilmeli, tarama elektronik aletlerle yapılmalı

-- SKT lar ile işbirliği yapılarak kadınlar tahliye sonrası sürece hazırlanmalı

- Çalışmak isteyen mahpuslara  çalışma olanağı sağlanmalı, yeteneklerine göre meslek edinmelerine yardımcı olunmalı.

-Okuma yazma bilmeyenler tespit edilmeli, kendi istekleri doğrultusunda düzenli okuma yazma dersleri verilmeli.

- Muayene sırasında  İstanbul Protokolüne  uyulmalı. Somut delillerle ortaya konulmuş açık güvenlik tehlikesi  söz konusu olmadığı sürece  hasta kelepçesiz  ve askerin dışarda  olacağı şekilde muayene edilmeli.

Hapishane öncesi hikâyeleri dikkate alınmalı. İnfaz planlama sürecine dâhil edilmeli.

Eğitim Düzeyleri Düşük

1 Nisan  2016 tarihli  verilere göre  kadın mahpusların  yüzde 17’si okuma yazma bilmiyor. Yüzde 30’u ilkokul mezunu, yüzde8 ''i okur yazar olup bir okul bitirmemiş.  Ortaokul veya dengi meslek okulu mezunlarının oranı yüzde 14. Yüksek okul ve fakülte öğrenimi görenlerin oranı yüzde 4le sınırlı.