Anzak Koyu'nda 'Şafak Ayini'

Çanakkale'den gece yarısı Gelibolu'ya geçen yaklaşık bin Avustralyalı ve Yeni Zelandalı, uyku tulumları ve battaniyeler içinde, tören alanına kurulan dev ekranlarda Çanakkale Savaşı'na ilişkin belgesel, film, röportaj ve çeşitli şehirlerdeki Anzak Günü törenlerini izleyerek ayinin başlamasını bekledi.

Saat 5.30'da alana katafalkın konulmasıyla başlayan tören bir saat sürdü.

Törene, Avustralya Gazi İşleri Bakanı Dan Tehan, Yeni Zelanda Savunma Bakanı Gerry Brownlee, İngiltere'nin Ankara Büyükelçisi Richard Moore, Fransa Ankara Büyükelçisi Charles Fries ve Türkiye Cumhuriyeti'ni temsilen Çanakkale Vali Yardımcısı Bekir Sıtkı Dağ'ın yanı sıra bazı yetkililer ve büyükelçiler katıldı.

Yeni Zelanda Savunma Bakanı Brownlee törendeki konuşmasında, ebedi Anzak birlikteliğini paylaştıkları Avustralyalı kuzenleriyle birlikte olmaktan gurur duyduklarını belirterek, "Bizi her nisanda çok uzaklardan bu törene getiren nedir? Buraya bizim için hizmet etmek için gelen aile üyelerimizi onurlandırmak için geldik. Ülkelerimiz için kendilerini feda ettiklerini onaylamak için geldik" dedi.

Türkiye'de en iyi şekilde karşılanmalarının kendileri için büyük bir onur olduğunu vurgulayan Brownlee, "Yıllardır bu anma törenlerinde muazzam bir görev üstlenen Türk halkı ve hükümetine teşekkür borçluyuz. Bu toprakların Türk halkı için derin tarihsel önemini de tahakkuk ediyoruz" ifadelerini kullandı.

Çanakkale Savaşları'nda keşfedilmesi gereken birçok yönünün olduğuna dikkat çeken Brownlee, farklı ülkelerdeki araştırmacıların savaşa ilişkin yeni bilgiler ortaya çıkararak kayıtlarda var olan eski varsayımlara ışık tuttuğu ifade etti.

Brownlee, savaşa ilişkin taktik anlayışlarının Osmanlı komutanlarının profesyonellikleri ile derinleştiğini söyledi.

Yeni Zelandalılar ve Avustralyalılardan oluşan Anzaklar'ın yanlış yerde karaya çıkarak, Osmanlıların yıkıcı savunmasıyla karşılaştıklarını hatırlatan Brownlee, "Türk insanı için bugün, müttefik işgalciler tarafından kararlı bir saldırıya karşı kendi topraklarını savunmak zorunda kaldıkları gündür" dedi.

Brownlee, sözlerini Mustafa Kemal Atatürk'ün Anzaklar'a yönelik, "Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar... Gözyaşlarınızı dindiriniz. Evlatlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat uyuyacaklardır. Onlar, bu toprakta canlarını verdikten sonra, artık bizim evlatlarımız olmuşlardır" sözleriyle bitirdi.

"Anzak hikayesi ölmemiştir"

Avustralya Gazi İşleri Bakanı Tehan da, "Bugün burada bizler için canlarını verenlerin fedakarlığı, kararlılığı ve cesaretini anmak üzere bulunuyoruz" dedi.

Ülkesinin, Queensland Maryborough bölgesinden savaşa katılan bir ofis çalışanı Teğmen Duncan Chapman'ın bir anısını paylaşan Tehan, şöyle konuştu:

"Aslında Duncan, 101 yıl önce, tıpkı böyle bir şafak karanlığında bu kıyılara ilk çıkan Anzaklar'dan birisiydi. Karaya çıkarken hayatta kalmayı başaran Duncan şöyle yazmıştı: Nasıl bir canlı cehennemdi ve 25 Nisan Pazar sabahı saat 04.00’ten 28 Nisan Çarşamba'ya kadar sürekli ateş altındayken vurulmadan nasıl hayatta kaldım, hâlâ benim için bir muammadır."

Çanakkale Savaşları'nda Avustralyalı ve Yeni Zelandalı binlerce insanın öldüğünü hatırlatan Tehan, "Anzak hikayesi ise ölmemiştir" diyerek sözlerini tamamladı.

Daha sonra Yarbay Ali Ünlü, Mustafa Kemal Atatürk'ün 1934'te Çanakkale Savaşları'nda hayatını kaybeden yabancı ülke askerlerinin ailelerine gönderdiği mektubu okudu.

Tören, saygı duruşunun ardından Türkiye, Avustralya ve Yeni Zelanda milli marşlarının okunması ve alana çelenklerin konulmasıyla sona erdi.

Anzak, Birinci Dünya Savaşı başlarında Avustralya ve Yeni Zelanda Kolordusu (Australian and New Zealand Army Corps) kelimelerinin ilk harflerinin kısaltılmasıyla oluşuyor. 

Anzaklar 1915'te Çanakkale'de, daha sonra da Ortadoğu ve Avrupa'da müttefikleri adına savaştı. Anzak Günü ise 25 Nisan 1915'te Gelibolu’da karaya çıkışın yıldönümü.