Çin komünizmi; uzun yürüyüş bitti mi?

Çin komünizmi; uzun yürüyüş bitti mi?

Çin komünizmi; uzun yürüyüş bitti mi? Onur BEHRAMOĞLU-BirGün’de Kâmuran Kızlak, Çin komünizmine dair altı önemli makale yayımladı. Bir haftalık Çin gezime dair siyasi-ekonomik gözlemlerimi aktarabilmem için, öncelikle kendisinin yazdıklarını kısaca hatırlatmam...

Onur BEHRAMOĞLU-BirGün’de Kâmuran Kızlak, Çin komünizmine dair altı önemli makale yayımladı. Bir haftalık Çin gezime dair siyasi-ekonomik gözlemlerimi aktarabilmem için, öncelikle kendisinin yazdıklarını kısaca hatırlatmam gerekiyor:

Çin Komünist Partisi önündeki tek sosyalist kalkınma örneği, tarımdan sanayi ve finansa kaynak yaratarak nüfusu kentlere ve gelişmiş kırsal bölgelere yönlendiren Sovyet modelidir. Bu modelin insanı özgürleştirmeyip kapitalist sistem kadar kuşatıp boğacağını öngören Mao, İleri Doğru Büyük Atılım projesini açıkladığında, Sovyet planlamacılar kırsala ağırlık veren bu yaklaşımı eleştirirler. Mao, ülkesinin kaynaklarını sanayi için emmek yerine, tarım ve sanayi arasındaki karşılıklı destekleyici ilişkiyi beslemeyi düşünmekte, üretim süreci üzerinde kitleleri ortak düşünmeye sevk etmeyi planlamakta, insana, onun sonsuz potansiyeline belki de ütopik bir inanç duymaktadır.

Kurulan 750 bin civarında kooperatif, her biri 22-25 bin nüfus barındıracak şekilde komün halinde birleştirilir. 1958-60 arasındaki uygulama sonunda İleri Doğru Büyük Atılım, iklim felaketi kaynaklı tahıl-gıda ürünleri sıkıntısı, sanayi için hammadde sorunu, çok miktarda düşük kaliteli mal (özellikle çelik) üretimi, kötü yönetim nedeniyle sanayi tesislerinin zarar görmesiyle sonuçlanır. Ancak, bu dönem aynı zamanda komünler aracılığıyla sulama kanallarının inşa edilip arazilerin ıslah edildiği, Çin tarihinde kıtlık ve kötü beslenme sorununun ilk kez çözülebildiği dönemdir.

Kâmuran Kızlak, projenin başarısızlığa uğramasının nedenlerini şöyle sıralıyor: (1) Mevcut sanayi kuruluşlarıyla bağlantılar dahil merkezi kurumsal yapılarla yerel komünler arasındaki ilişkilerin ve organizasyonun her anlamda yetersizliği ve dağınıklığı. (2) Parti kadrolarının kırsal üretici yaşamı organize etmedeki beceriksizlikleri, ne yapacaklarını tam bilemedikleri için yetersiz kalmaları hatta sıklıkla işleri karıştırmaları. (3) Sürecin üç yıldır devam eden ve kıtlık yaratan iklim felaketi koşullarında yaşanması. (4) Köylülerin kıtlık korkusuyla paylarına düşenden fazla ürüne el koymaları ve henüz olgunlaşmamış ürünleri tüketmeleri.

İleri Doğru Büyük Atılım sona erince, köylülerin seçtiği komün liderlerinin yerini atanmış ''profesyonel’ yöneticiler alır. Ekonominin başına Deng Xiaoping getirilerek komünlerin ürettiği ürünlerin bir devlet tekeli tarafından alınıp satıldığı Sovyet modeline geçilir. Kolektif kırsal sanayi işletmeleri, hepsi parti üyesi olan yöneticilerine satılır. Kâmuran Kızlak’ın Çin’de devlet memuru olan bir dostunun anlattıkları, dönüşüm sürecinin özetidir: “Bizim kırsal bölgede bulunan bir bavul fabrikasının yöneticisiydim. Yüksek lisans eğitimine devam etmek için ayrıldım ve birkaç yıl sonra fabrika benden sonraki yöneticiye satıldı. O şimdi zengin bir işadamı ve halen parti üyesi. Ben halen bir Maocu komünistim. Parti artık onun gibileri komünist, benim gibileri ise bozguncu kabul ediyor.''

Komünler 1980’lerin başında kapatılır (ah bu 80’lerin başları!), Mao’nun birkaç kez partiden uzaklaştırdığı Deng’in 1979 sonrasında gücü ele alarak önünü açtığı ''ikinci devrim’ (aslında ''kapitalist dönüşüm ve olağanüstü yolsuzluklar’) dönemidir artık.

Çin’in güneyindeki Zunyi sokaklarında yürürken, bütün bunları ve elbette Mao’nun Ekim 1934-Ekim 1935 arasındaki ''Uzun Yürüyüş’ünü (güneyden batıya ve kuzeye çekilirken gerçekleşen yürüyüşlerin en görkemlisini) düşünüyordum. Çan Kay Şek komutasındaki faşist güçlerin kuşattığı Çin Kızıl Ordusunun on binlerce askerinin bir yılda binlerce kilometre yolu yürüyerek kat ettiği, insanoğlunun yazdığı en epik, en lirik, en dramatik destanlardan, tarihin gördüğü en çarpıcı askeri manevralardan, direncin-azmin-mücadelenin sınırlarını yeniden belirleyen en benzersiz meydan okuyuşlardan birini. Sözcüklere sığmayacak uzun yürüyüşün Zunyi’deki durağında Ocak 1935’te düzenlenen konferans sonrasında komünist hareketin lideri haline gelen Mao, yıllar sonra dünyanın dört bir yanından davet edilecek şairlerin Zunyi’de lüks bir otelde ya da partili bir zenginin sahibi olduğu -bizim Doğu Karadeniz’i andıran- olağanüstü etkileyici tabiatın bağrındaki tesislerde şiirler okuyacağını öngörmüş müdür? Herhalde hayır. Yürüdüğüm sokaklarda yürüyüp şimdi şu anda bakmakta olduğum sessiz, yoksul, mazlum insanlara bakarken düşündüklerime benzer şeyler, mutlaka düşünmüştür, Nâzım Hikmet’in şiirinde söylediği türden şeyleri:

“Aya gidilecek / daha da ötelere, / teleskopların bile görmediği yere. / Ama bizim dünyada ne zaman kimse aç kalmayacak, / korkmayacak kimse kimseden, / emretmeyecek kimse kimseye, / yermeyecek kimse kimseyi, / umudunu çalmayacak kimse kimsenin? / İşte ben komünistim bu soruya karşılık verdiğim için.''

Birgün Pazar, 22.05.2016

"Çin komünizmi; uzun yürüyüş bitti mi?" haberi, 22 Mayıs 2016 tarihinde yazılmıştır. 22 Mayıs 2016 tarihinde de güncellenmiştir. ABC Kritik kategorisi altında bulunan Çin komünizmi; uzun yürüyüş bitti mi? haberi 2016 yılına aittir. Bu haberin yanı sıra sayfamızda birçok güncel bilgi ve son dakika haberler yer almaktadır. Çin komünizmi; uzun yürüyüş bitti mi? 2024 konusundaki bu haber içeriği objektif bakış açısının yansımasıdır. ABC Kritik konusunda 29 Mart 2024 tarihlidir, bugüne ait güncel gelişmelerden haberdar olmak için bizi Twitter ve Facebook sayfalarımızdan takip edin.

Hubbard Editör

YORUM YAZ

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
SON HABERLER
  1. 16:12 Yeniden Refah Partisi'nin adayı, AKP'nin lehine geri adım attı!
  2. 16:04 Fenerbahçe'nin Transfer Hızı: Lorran ve Rodriguinho Gündemde!
  3. 15:58 ABD'de Şubat Ayında Tüketim Harcamaları Yükseldi, Ancak Gelirler Beklentilerin Altında Kaldı
  4. 15:55 Mossad Başkanı Hamas ile Rehine Takası Önerdi, Netanyahu Reddetti
  5. 15:52 Güven Hokna'nın Set İtirafı: Yaprak Dökümü'nde Tuvalet Temizliği!
  6. 15:47 Kırlangıçların Uzun Mesafeli Uçuş Yetenekleri: İsveç Araştırması Detayları Ortaya Çıktı
  7. 15:33 RTÜK, Yerel Seçim Öncesi Siyasi Reklamların Yasaklanacağını Duyurdu!
  8. 15:28 Fiorentina, Zaniolo Hamlesiyle Transfer Pazarında Hareketlilik Yaratıyor
  9. 15:21 İsrail'in Halep'e Hava Saldırısında 38 Kişi Öldü
  10. 15:15 Beşiktaş, 2024-2025 Sezonu İçin Transfer Komitesi Kurdu
  11. 15:10 Xabi Alonso, Gelecek Sezon İçin Kararını Verdi: Leverkusen'de Kalacak!
  12. 15:05 Kurtuluş Kuş'un Evlilik Heyecanı Acı Haberle Karıştı: Eşi Nezaket Şimşek'in Düşük Haberi
  13. 15:04 Perde Arkasında Gizlenen Cinayet: 'Anneme Taciz Etti, Öldürdüm'!
  14. 15:00 Wasco'da Korkunç Olay: İnşaat İşçileri Bacak Çiğneyen Adamla Karşılaştı!
  15. 14:55 İsrail Kısıtlamalarına Rağmen Mescid-i Aksa’da Cuma Namazı Kılındı
  16. 14:51 Lamborghini'nin Yenilenen Logosu: Güçlü, Zarif, Cesur
  17. 14:43 Yapay Zeka: İş Dünyasında Devrim, Akademide Yenilik
  18. 14:39 Kosova'nın Kuzey Mitroviça Bölgesinde Türkçe Resmi Dil Oldu!
  19. 14:37 Babacan'dan Erdoğan'a maaşı çağrısı: "Milyonlarca emekliyi aldatmaktan vazgeçin!"
  20. 14:34 Osayi-Samuel Trabzonspor Fenerbahçe Maç’ı İçin "Şiddet Maçı Bıraktırmalıydı”dedi
ABC Kritik Haberleri