Fazla mesai nasıl hesaplanır?

Merhaba Hüseyin hocam;
Özel şirkette çalışan işçiyim günlük 10 saat çalışmaktayız cumartesi günleri ise öğlen 14.00’ e kadar çalışıyoruz. Bu durumda fazla mesai olması mı gerekiyor? Öğle molası yok ve çay molası yok yemek yiyip çalışmaya devam ediyoruz. Bu konuda yardımcı olur musunuz? Mesai ise ne yapmam gerekiyor. Teşekkürler

Merhaba Sayın okuyucumuz;
İş kanunumuza göre haftalık yasal çalışma süresi 45 saattir. Bu süre haftanın çalışılan günlerine eşit olarak dağıtılır ve iki türlü çalışma olabilir;

Günde 7,5 saat haftada 6 gün çalışılarak   7,5 X 6 = 45  veya 
Günde 9 saat ve haftada 5 gün çalışılarak 9 X 5 = 45 

Bu arada haftanın 5 günü 8 saat çalışıp 6. Gün 5 saat çalışarak da 45 saat tamamlanabilir. Cumartesi günleri aslında tatil değil iş günüdür. 

Fazla mesainin yasal sınırları vardır ve zamlı ödenir
45 saatlik sürenin üzerindeki çalışmalar fazla mesai olarak değerlendirilir ve saat başına %50 zamlı ücretle ödenir. Bu arada fazla mesainin de yasal sınırları vardır. Buna göre fazla çalışma gün 3 saati aşamaz. Yıllık toplamda da 90 iş günlük bir sınır söz konusudur. Buna göre bir yılda yapılacak fazla mesai 270 saati aşamaz.

İşçinin fazla mesai için onayı gerekir
İşçilerin fazla mesai yapmaları kendi onaylarına tabidir. Yani işçiye zorla fazla mesai yaptırılamaz. Bu nedenle işverenler her yıl işçiden yazılı olarak fazla mesai muvafakati almak zorundadırlar.

Ara dinlenmesi vermek zorunludur
Yine İş kanunumuzun gereğince işçilere ara dinlenmesi verilmesi yasal bir zorunluluktur. Konuya ilişkin 68.madde aynen aşağıdaki gibidir;

ARA DİNLENMESİ:
“Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere;       
       a) Dört saat veya daha kısa süreli işlerde on beş dakika, 
       b) Dört saatten fazla ve yedi buçuk saate kadar (yedi buçuk saat dahil) süreli işlerde yarım saat,       
       c) Yedi buçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat, Ara dinlenmesi verilir. 

Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir. Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir. Dinlenmeler bir işyerinde işçilere aynı veya değişik saatlerde kullandırılabilir. Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz.''

Madde metninden açıkça anlaşılabileceği gibi işvereninizin size işyerinizdeki çalışma sürenize göre en az 1 saat ara dinlenmesi vermesi gerekmektedir. Bu bilgiler çerçevesinde sorularınıza dönecek olursak;

Ödenmeyen fazla mesai ücretleri için dava açılabilir

İfadelerinizden işyerinizde arar dinlenmesi verilmediği ve haftalık yasal iş süresinin üzerinde çalıştırıldığınız anlaşılmaktadır. Bu olumsuz işveren davranışları size iş sözleşmenizi İş Kanunu 24/2. Madde çerçevesinde derhal fesih hakkı tanır. Ancak uzlaşma yoluna da gidebilirsiniz. Bu konuda işvereninizle bir uzlaşma sağlayarak fazla mesailerinizin karşılığını alamadığınız takdirde yapmanız gereken işyerinizin bağlı bulunduğu Türkiye İş Kurumu şubesine şikayet başvurusu yapmak olabilir. Buradan sonuç alamazsanız İş mahkemesinde dava açmanız gerekecektir. Fazla mesai davaları 5 yıllık zaman aşımına tabidir. 

İyi günler

Hüseyin İrfan Fırat'a sorularınız için [email protected] adresine e-posta gönderebilirsiniz.