Putin, Hakan Fidan'ı neden istedi?

Ömer Ödemiş / ABC Gazetesi

Geçtiğimiz yıl Kasım ayında, Rus uçağının Suriye sınırında Türk uçakları tarafından düşürülmesi ile başlayan Rusya krizinde önemli bir adım atıldı. Erdoğan’ın düşürülen Rus uçağı için yazdığı özür mektubunun kabul edilmesi ardından planlanan Putin Erdoğan görüşmesi dün gerçekleşti.

Türkiye görüşmeye geniş bir heyetle gitti. Neredeyse Bakanların tamamı bu heyette yer alırken, MİT müsteşarı Hakan Fidan’ın da bu heyette yer almasını bizzat Putin’nin istediği iddia ediliyor. Görüşmelerin ilk gününde yapılan basın toplantısında her iki ülke adına konuşan liderler görüşmelerin olumlu olduğunu, karşılıklı işbirliği konularının ele alındığını, ilişkilerin kriz öncesi düzeye çekilebilmesi için neler yapılabileceği üzerinde konuştuklarını açıkladılar.

Putin açıklamasında ilişkilerin normalleşmesi için atılması gereken adımlar konusunda tarih ve zaman vermeyerek ocak ayını işaret etmesi ve Suriye konusunun özel olarak ele alınacağının belirtilmesi, dikkat çekti. Özellikle genel konulara ilişkin açıklamaların yapılarak, ekonomik işbirliği konusu öne çıkartılarak iki ülke arasında sıkıntı oluşturan hassas konulara girilmedi. Basının ısrarlı soruları karşısında Putin, "Suriye konusunda farklı düşündüğümüz biliniyor" diyerek konun önemini bir kez daha vurguladı.

Putin-Erdoğan görüşmesi öncesinde heyetler arasında yapılan ön görüşmelerde Suriye konusu belirgin olarak öne çıktı. Rusya'nın, Türkiye’nin Suriye politikasını değiştirerek, oradaki cihatçı güçlere desteğini kesmesini istediği ifade ediliyor. Türkiye’nin bu konuda adımlar atabileceği önsel olarak belirtilirken bu adımların nasıl ve ne zaman atılacağı konusu, liderlerin görüşmesi sonrasına bırakılmıştı. Putin bu süreçte hızlıca sonuca ulaşılması için Suriye sahasında etkin olduğunu düşündüğü Hakan Fidan’ın da bu heyette yer almasını, ellerindeki belge ve bilgileri masaya koyarak, bu süreçten Türkiye’nin nasıl çıkartılabileceğini, atılacak pratik adımların nasıl olacağını öğrenmek istiyor.

Rus heyetinin Suriye'de yaşanan terör konusunda masaya belgeler koyacağı ve belgelerle ilişkili olarak Hakan Fidan’dan bilgi isteyeceği belirtiliyor. Ayrıca Suriye sınırın terörist geçişlere ve lojistik desteklere kapatılması konusunda neler yapılabileceği de masada olacaktır. Rusya yerel kaynakları, Türkiye-Rusya arasında bir askeri işbirliği anlaşmasının da olabileceğini belirterek, özellikle Suriye'de öbeklenen IŞİD ve benzeri cihatçı gruplara karşı işbirliği yapılmasının Rusya açısından önemli olduğunun altını çiziyorlar.

Erdoğan bu nedenle darbe sürecinde kendisini bilgilendirmeyen ve dereden geçerken at değiştirilmez diyerek, gidici olduğunu belirttiği Hakan Fidan’ı Putin’nin isteği üzerine istemeyerekte olsa heyete aldığı belirtiliyor. Aynı kaynaklar, Türk-Rus ilişkilerinin önümüzde ki günlerde alacağı boyutun, Suriye sorununa bağlı olduğunu, Türkiye’nin cihatçı terör guruplarına desteğini çekmesinin ön koşul olduğunu belirtiyorlar.

Erdoğan bölge liderliği için çıktığı yolda, Halep'te kahvaltı yapmayı ve Emevi camiinde namaz kılmayı hedeflerken, şimdi cihatçı gurupların hedefi haline gelecek tehlikeli bir noktaya varmış görünüyor. Direnen Suriye halkı bedeli ağır bir savaşı kazandı. Yanlış hesap Şam’dan döndü, Erdoğan kaybetti.