Recep İvedik 5 gösterimden çekilecek mi?

Ali Rıza Özkan

Recep İvedik 5’in fragmanı 20 milyon izleyici almış. Buradan bakınca sinema seyircisinin Şahan Gökbakar’ın arkasında olduğunu söyleyebilir miyiz? Bence, bu soruya acele cevap vermek en çok da Şahan Gökbakar’ın mağdur olmasına yol açacaktır. Recep İvedik serisinin toplam seyirci sayısı 19 milyon 300 bin iken, serinin 5. Filminin sadece fragmanı 20 milyon izleyici alınca, bu kimseyi, ama özellikle de Şahan Gökbakar’ı yanlış kararlar almaya itmemelidir.

Şahan Gökbakar hem Recep İvedik karakteri ile, hem de farklı karakterleri denediği diğer filmlerle Türk Sinemasında gerçekten yenilik yapmak isteyen az sayıda sinemacılarımızdan birisidir. Recep İvedik ise, Türk Sinemasının geleneksel kodları üzerinde yükselen ve geleneği modernleştiren bir karakterdir. Daha önce de vurgulamıştım, şimdi de tekrarlamak gerektiğine inanıyorum ki, Recep İvedik karakteri Cem Yılmaz ve Yılmaz Erdoğan karakterlerinden çok daha olumlu bir karakterdir.

Recep İvedik bize küçük adamın başarılarını izletir. “Göbeğini kaşıyan adam'' filmin sonunda kazanır. Recep İvedik serinin her filminde kendisini aşağılayanlara, tepeden bakanlara, dışlayanlara hadlerini bildirir. Seyircinin sevmesinin, bütün diğer komedi filmlerini ezip geçmesinin, izleyici rekorları kırmasının temel sebebi “küçük adam''a verdiği güven duygusudur.

Cem Yılmaz ve Yılmaz Erdoğan da güldürülerinde küçük adam karakterlerini yansılamalarına karşın, onların karakterleri şapşaldır. Sürekli hata yaparlar. Çevreye uyum sorunları vardır. Seyirci ise, onların şapşallıklarına güler. Filmin sonunda ise, küçük adamı şapşallıklarıyla kabul etmek lazım geldiğine dair mesaj vardır, çoğunlukla. Elbette, bunun da seyircisi var. Yıllardır Cem Yılmaz gösterilerine gidenler, sahnedeki adamın kendileriyle nasıl dalga geçtiğine gülüyorlar. Okan Bayülgen de ilk televizyon programında kendisini arayanlara türlü hakaretler ederken, bundan şehvetle hoşlanan ve dozu artırması için Bayülgen’i kışkırtan bir seyirci tipolojisinin varlığını tespit etmiştik.

İş kazası mı, yoksa tercih mi?

Recep İvedik 5’i, kanaatimce hem güncel siyasi konjonktör nedeniyle ve hem de kendi içinde, yani senaryosu ve kurgusu nedeniyle bir “iş kazası'' olarak kabul etmek gerekiyor.

Türkiye’nin son iki yıldır yaşadıkları bir yüzyıllık tarihine bedel. Bir yandan, ülkemizin emperyalizm tarafından kuşatılması ve bombalar ve katliamlarla teslim alınmaya çalışılması, diğer yandan da, Türkiye’nin yeni ittifaklarla kendisini bu rehin tutulma durumundan kurtarmaya çalışması gibi oldukça zorlu bir dönemde, Türkiye’nin dostlarıyla arasını açacak, açmaya çalıştığı kapıların kapanmasına yol açacak girişimlere hiçbir siyasi otoritenin izin vermeyeceği kanaatindeyim.

Öte yandan, küçük adamın başarı öyküsü olarak Recep İvedik’in kendisini kanıtlayacağı alan olarak neden Avrasya Oyunları’nın seçildiğini de, Şahan Gökbakar’ın ikna edici bir şekilde vermesi gerektiğini düşünüyorum. Çünkü, bu filmle ilgili çalışmalar 2016 yılında başladığında, Türkiye düşürülen Rus uçağının yarattığı sıkıntıları gidermek üzere formül arayışındaydı. Diğer yandan da, özellikle Suriye’de Türkiye, Rusya ve İran yakınlaşması söz konusu idi. Karşı cephede ise, ABD ve koalisyon güçleri ile Türkiye’nin sertleşerek zıt kutuplara savrulmalarını izliyorduk.

Bu koşullar altında, küçük adamın başarılarını anlatmak için, toplumsal mutabakatın desteğini de alarak, örneğin ABD sporcuları ile bir mücadele daha anlamlı olmaz mıydı, diye soruyorum. Şahan Gökbakar’ın tercihini tam tersi yönde, yani Türkiye’nin ittifak ve dostluğunu geliştirmek üzere hamle yaptığı bölge ülkeleriyle kapışmadan yana yapmış olması, yine kendisinin ikna edici açıklamasına muhtaç bir durumdur.

Recep İvedik’i dinlendirmek…

Recep İvedik 5’in senaryosunda “küçük adam'' karakteri bir sapma yaşıyor. Küçük adam, bireysel yapısını aşarak giydiği ay-yıldızlı kıyafetlerle artık bir topluluğu temsil ediyor. Burada, klasik Recep İvedik karakterinin bozulması ile karşı karşıyayız.

Senaristin bunu bilerek tercih ettiğini kabul etmek durumundayız. Çünkü, ulusal karaktere dönüşen Recep İvedik Avrasya Oyunlarında diğer ulusların temsilcilerini teker teker ezerken, artık geri dönüp, “bu sadece bir film'' deme şansınız kalmaz. Çünkü, komedi ve başarı üzerinden taşıdığınız “ulusal gurur''un karşı cephesinde yer alanlar, seyircinin kodlamasında “öteki'' olarak tasnif edilecektir.

Belki de, Şahan Gökbakar’ın anlayamadığı tam da budur, bilemiyorum. Neden Recep İvedik karakterine bir Amerikalıyı, Fransızı, Almanı dövdürmedin, sorusu şu ortamda en kolay sorulacak sorudur ve sanırım Şahan Gökbakar için de cevaplanması gerçekten çok zor soruların başında gelecektir.

İş kazası veya bilinçli tercih, hangisi olduğu sonuç olarak şu aşamada belirleyici olamıyor. Toplumsal ve siyasal tepkinin büyümesini önlemek, sadece Recep İvedik karakterine değil, giderek büyüyen tepkiyi kontrol altına almak zorlaştıkça, zaman içerisinde bizzat Şahan Gökbakar’ın kendisine de zarar verecek oluşumların önünü almak yine sanatçının elinde. Filmi gösterimden çekmek veya en azından bir süreliğine ertelemek bence krizin büyümesini önleyecek bir ilk tedbir olarak düşünülebilir.

Şahan Gökbakar’ın bizim dostane uyarılarımızı dikkate alıp almayacağını zaman içerisinde göreceğiz. Umarım, bu kriz bir an önce sona erer ve Türk sinemasına kalıcı hasarlar vermez.

">