AİHM''in Demirtaş kararı uygulanmazsa ne olur?

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM), eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın serbest bırakılması yönündeki kararı sonrası gözler Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi’ne çevrildi. Demirtaş’ın avukatları, kararın uygulanması amacıyla mahkemeye tahliye talebinde bulundu. Hukukçular da AİHM kararının Türkiye için bağlayıcı olduğunu belirterek, “Karar acilen uygulanmalı” dedi.

AİHM, Demirtaş’ın tutukluluk sürecinin uzatılması için yeterli hukuki dayanak bulunmadığına hükmederek AİHS’nin 18’inci maddesine dayanarak Demirtaş’ın serbest bırakılması kararı geniş yankı uyandırdı. Kararı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmeler sırasında alan Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, “Kararı bir görelim. Bu konuda yargılamayı yapan yargı merci karar verecektir” diye konuştu.

AVUKATLARI BAŞARDI

Karar sonrası Demirtaş’ın avukatları da harekete geçti. Kararın çevirisini yaptıran avukatlar, tahliye dilekçesi hazırlayarak yargılamayı yapan Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi’ne sundu. Avukat Ramazan Demir de Edirne Cezaevi’nde Demirtaş’ı ziyaret etti.

Kararı Cumhuriyet'e değerlendiren İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, kararın çok önemli olduğunu belirterek, “AİHM, ilk defa 18. maddeden Türkiye’nin ihlal yaptığı tespitinde bulundu. Bu direkt AİHS’nin kötüye kullanıldığını, siyasi amaçlarla kullanıldığını gösteriyor” dedi. Bu aşamada doğrudan Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin devreye gireceğini belirten Türkdoğan, şöyle konuştu:

“Dolayısıyla AİHS temelden sarsılmış durumdadır. Bu durumda o sözleşmenin hayata geçirilmesini sağlayacak olan bakanlar komitesidir. Türkiye kararı uygulamazsa komiteyi karşısında bulur. Türkiye, kararı uygulamam, tazminat öderim diyemez. Kararın gereğini yerine getirmek zorundadır. Yerine getirmezse bakanlar komitesi tarafından başka yaptırımlar söz konusu olabilir. Yaptırımların en ileri noktası Avrupa Konseyi üyeliğinin askıya alınmasıdır. Üyelik askıya alınırsa insan hakları-ekonomi ilişkisi devreye girer. AİHS’nin rafa kaldırıldığı bir ülkede artık demokrasiden ve insan haklarından bahsedilemez. En son 12 Eylül darbesinden sonra Türkiye’nin konsey üyeliği de askıya alnmıştı. Avrupa Konseyi, 15 Temmuz’dan sonra ilan edilen OHAL üzerine Türkiye’yi siyasi denetim altına aldı. Siyasi denetim altında olan bir ülkenin Demirtaş’ı bırakmaması düşünülemez.”

SAĞKAN: AMAÇ SORGULADI

Kararı değerlendiren Ankara Barosu Başkanı Erinç Sağkan, kararın gerekçesinin “çok önemli” olduğunu söyledi. AİHM’nin ilk defa sözleşmenin 18. maddesi yani hakların amacına aykırı sınırlandırılamayacağı gerekçesiyle hüküm tesis ettiğine işaret eden Sağkan, “AİHM burada tutuklamanın kişinin siyasetçi kimliği göz önüne alındığında dosya içeriğine göre somut delillere dayanmadığı, aksine siyasetten caydırmak amacıyla kullanıldığı ve ölçüsüz olduğu gerekçesiyle sözleşmenin 18. maddesinin açıkça ihal edildiğine karar verdi. Bu madde yönünden ilk defa bu uygulama yapıldı” dedi.

Sağkan, “Evrensel hukuk kuralları ve anayasamız gereği derhal kararı uygulamak ve Demirtaş’ı serbest bırakmak zorundayız. Türkiye’nin uygulamama gibi bir hakkı yok. Anayasa çok açık. Uluslararası mahkeme kararları bizim iç hukukun üstünde” dedi.