Mayakovski 125 yaşında

İstanbul’da Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS) ve Nâzım Hikmet Kültür Merkezi birlikteliğinde bugün düzenlenecekanma toplantısı, TYS Başkanı Mustafa Köz’ün konuşması ile başlayacak. Programın sunuculuğunu yapacak Cansu Fırıncı’nın Dünya Şiir Hareketi’nin bildirisini okumasının ardından, şairler Salih Bolat, Turgay Fişekçi, Ayten Mutlu ve tiyatro sanatçısı Metin Coşkun, Mayakovski şiirleri okuyacaklar.

Müzisyen Ekrem Ataer ezgileriyle programa katılacak. Ayrıca Ankara’da Nâzım Hikmet Kültür Merkezinin düzenleyeceği ve yine Dünya Şiir Hareketi bildirisiyle Mayakovski şiirlerinin okunacağı programa Dünya Şiir Hareketi kurucularından Ataol Behramoğlu, Ankara Nâzım Hikmet Kültür Merkezi adına Emre Falay, şair-yazar Abdullah Nefes katılırken, Ahmet Kanneci bir gitar dinletisi sunacak.

Mayakovski 1893'te Gürcistan'ın Kutais kentinden 20 verst uzaklıktaki Bağdadi köyünde doğdu. Mayakovski Ekim Devrimi’ne giden süreçte Bolşevik partisinin eylemlerine, katılır ve çeşitli faaliyetler gösterir ve defalarca tutuklanır. Bu olaylar sırasında henüz 15 yaşında olan şair 12 ay süresince hücrede kalır. Hapis cezalarının ardından Mayakovski, Moskova Resim ve Heykel Okuluna yazılır ve sanatçı kişiliğini, özgünlüğünü burada da kanıtlamayı başarır. Bu dönemde Rusyadaki Fütürizm akımının en sağlam temsilcilerinden olur.

Mayakovski, yazdığı oyunların yanı sıra tiyatro oyunculuğuyla da anılmaktadır. Dünya ise bu sırada büyük bir savaşa hazırlanmaktadır. Takvimlerin 1914ü gösterdiği sıralarda I. Dünya Savaşı başlar. 3 yıl sonra ise Mayakovski’nin de hayalini kurduğu Ekim Devrimi, gerçekleşir. 1922'de LEF'in aynı adı taşıyan dergisini çıkardı ve yönetti. Bu dergide "psikolojizm"e karşı çıkan devrimci bir sanat hareketi oluşturmaya çalıştı. 1924'de Lenin'in ölümünden sonra "Vladimir İliç Lenin" (Lenin Destanı) adlı ağıtı yazdı. 1925'de İzvestia gazetesinin muhabiri olarak ABD, Meksika, Küba ve Fransa'ya gitti. Anılarını "Amerika'yı Keşfetmek" adlı kitapta topladı. 1927'de Yeni LEF dergisini çıkarmaya başladı.

1925 yılında intihar eden arkadaşı Yesenin'i eleştirmesine rağmen, bu intihar olayından etkilenmiş olan Mayakovski, 1930 yılında 37 yaşındayken intihar etti.

Mayakovski’yi en sevilen şiirlerinden biriyle anıyoruz.

*

Pantalonlu Bulut

Düşünceniz

Sünepe beyninizde yatar ya miskin miskin
Yağ bağlamış bir uşak yatar gibi pis bir yatakta
Çileden çıkararak kanlı paçavralarıyla yüreğimin
Alaya alacağım onu, hınzır ve hayta

Ne gönlüme tek bir ak düştü, 
Ne ihtiyar bir sevecenlik başımda! 
Tuttu bütün dünyayı sesim, o korkunç gümbürtü; 
Yakışıklı yürürüm şimdi
Yirmi iki yaşımda.

Siz çıtkırıldımlar! 
Kemanlara geçirenler sevdayı.
Siz geçiren hamhalatlar dümbeleklere.
Derinizi kolaysa tersyüz edin benim gibi, 
Ortada baştan aşağı dudaklar kalsın bir kere!

Gelin de görün –
Melekler takımında görevli bir hanım var salonda, 
Keten gibi düzgün.
Ahçı nasıl çevirirse yemek kitabını
Dudaklar çeviriyor yollu yordamlı o da.

İsterseniz
Ben çılgına dönerim tenden, 
-ya da renk değiştiren bir gök gibi ufukta-
isterseniz öyle çıtkırıldım olurum öyle incelirim ki
çıkarım insanlıktan, dönerim pantolonlu bir buluta!

İnanıyorum çiçekler içindeki bir Nis’e! 
Yine herkes benim yüzümde tafra sahibi, 
Bir hastane gibi köhne erkekler de, 
Yıpranmış kadınlar da bir atasözü gibi.